2 . عدم انتخاب رأى ؛ 3 . عدم استدلال بر رأى منتخب .
1 . پراكندگى آرا و عدم انسجام در تحليل: صرف نظر از اشتراك نظر مفسّران در پاره اى موارد مثل روح الامين در مورد جبرئيل ، يا آيه «وَ نَفَخْتُ فِيهِ مِن رُّوحِى» در مورد انسان، در ساير موارد ، دچار پراكندگى آرا هستند. به طور مثال ، در مورد «روح» در آيات سوره اسراء، قدر، نبأ و معارج ، تفسيرهاى زير ارائه شده است: 1 . وحى، 2 . قرآن، 3 . جبرئيل، 4 . عيسى، 5 . مخلوقى بزرگ تر از فرشتگان، 6 . مخلوقى شبيه انسان، 7 . فرشته اى بزرگ (با اوصافى عجيب و غريب)، 8 . فرشتگان محافظ، 9 . فرشته موكّل ارواح، 10 . فرشته اى كه ارواح را به اجسام وارد مى كند، 11 . ارواح بنى آدم، 12 . ارواح مؤمنان، 13 . بنى آدم، 14 . نفس انسان، 15 . فرشتگان بزرگ. ^۱
مستند اكثر اين اقوال تفسيرى، قول تابعين و تنى چند از صحابه است و به پيامبر صلى الله عليه و آله يا معصوم نمى رسد. اغلب مفسّران ، تنها به نقل اين آراى متشتّت و متضاد پرداخته اند و نتوانسته اند تفسيرى از روح ارائه دهند كه با تمام موارد كاربرد اين واژه در قرآن ، سازگار باشد. برخى حتى در موارد مشابه، تفاسير متفاوتى ارائه داده اند. به طور مثال، زمخشرى در آيه «تَعْرُجُ الْمَلَئِكَةُ وَ الرُّوحُ إِلَيْهِ فِى يَوْمٍ» ، روح را جبرئيل و در «يَوْمَ يَقُومُ الرُّوحُ وَ الْمَلَئِكَةُ» ، به مخلوقى عظيم تر از فرشتگان تفسير كرده است. ^۲
2 . عدم انتخاب رأى : در بسيارى از موارد ، به بيان آراى مختلف و گاه متضاد بسنده كرده، رأيى را بر نگزيده اند. ^۳