يك سان نمى انديشد و روايات هم در آن تصريحى ندارند . اكنون به اختصار ، اين ديدگاه ها را گزارش مى كنيم.

معناى روح

علّامه مى نويسد:
مردم ، چه در گذشته و چه در حال، با همه اختلاف شديدى كه در باره حقيقت روح دارند، در اين معنا هيچ اختلافى ندارند كه از كلمه روح ، يك معنا مى فهمند و آن عبارت است از چيزى كه مايه حيات است؛ حياتى كه عامل شعور و اراده است و در قرآن نيز همين معنا ، مراد است. ^۱
روح از نظر ايشان «كلمه حيات است كه خداوند به اشيا القا مى كند و آنها را با مشيّت خود زنده مى سازد». ^۲

حقيقت روح

علّامه مى نويسد:
آنچه از كلام خداوند به دست مى آيد اين است كه روح ، مخلوقى از مخلوقات خداوند است و حقيقت واحدى با مراتب و درجات مختلف است؛ درجه اى از آن ، در حيوان و انسان هاى غير مؤمن است، درجه اى از آن ، در انسان هاى مؤمن است، درجه اى از آن ، روحى است كه با آن، انبيا و رسولان تأييد مى شوند . ^۳

مصاديق روح در قرآن و ارتباط بين آنها

نبايد پنداشت كه چون روح ، حقيقت واحد است ، پس مصداق واحد دارد ؛ بلكه روح ، مانند «نور» ، حقيقت واحد و با مراتب است، لذا مى تواند در عين وحدت،