ديدگاه كليني درباره حديث ضعيف - صفحه 99

يا شخص كلينى ، نقل شده بود ، از نگاه كلينى ؛ شايسته روايت و پذيرش بوده است.
اين شيوه اى مرسوم در ميان ياران امامان عليهم السلام نيز بوده است و كلينى از آن كاملاً پيروى كرده است.
2 . بر پايه نكته پيشين ، كلينى از روايت هاى راويان ضعيف در هر سه گستره فقه ، كلام و تفسير ، سود جسته است.
3 . حديث «صحيح» از نگاه كلينى ، حديثى بود كه هم صدور(انتساب) و هم حجيّت آن ، پذيرفتنى بود. اگر در جايى نيز حديثى را صحيح ناميده ، ولى آن حديث با دليلى قطعى ، چون اجماع اماميه ، ناسازگار بوده است ، تنها حجيّت آن حديث خدشه مى پذيرد ؛ ولى صدور و انتساب آن از نگاه كلينى ، همچنان پا برجاست .
4 . كلينى چونان دانشورى برجسته در رشته هاى گوناگون روزگار خود ، از جمله ، دانش رجال ، در برخى موارد ، درباره برخى راويان ، ديدگاهى برگزيده كه با ديدگاه بيشتر رجاليان روزگار ، تفاوت اساسى داشته است . براى نمونه ، از نگاه وى ، مفضل بن عمر ، شخصى موثّق و شايسته اعتماد بوده است. از همين روست كه وى از وصيّت مفضّل در كتابى همچون الكافى ، گزارش هايى آورده است . ۱
5 . ديدگاه كلينى در موضوع غلوّ ، با ديدگاه برخى از بزرگان روزگار وى ، تفاوت داشته است . وى جايگاه و شأن امامان عليهم السلام را بسيار بلندتر و رفيع تر از انسان هاى عادى مى دانست و از اين رو ، به نگاشته و روايت هاى راويانى كه احاديثشان با جايگاه بلند امامان عليهم السلام پيوند داشت ، اعتماد مى كرد و از آنها بهره مى جست ؛ در حالى كه برخى ديگر از رجاليان روزگار وى ، به دليل آن كه امام عليه السلام را تنها در حدِّ انسانى معصوم از خطا و اشتباه يا كمى بالاتر ، تصور مى كردند ، روايت هاى درباره مناقب والا و فضايل بى شمار و شخصيت ملكوتى امام عليه السلام يا معجزات ايشان را غلوّآميز و راويان چنين

1.الكافى ، ج ۲ ، ص ۳۴۴ و ۴۰۰ .

صفحه از 102