جامع‏‌نويسان پيش از كليني - صفحه 12

داده اند ، اصل مذكور ، همان كتاب الديات وى است ؛ ۱ امّا درباره «جامع» او آگاهى اى در دست نيست .
3 . كتاب مبوّب فى الحلال و الحرام ، محمّد بن على بن ابى شعبة حلبى (م 148 ق) ، مشهورترين فقيه خاندان آل ابى شعبة ۲ و از فقهاى برجسته كوفه . نجاشى وى را ثقه دانسته است . ۳ از آثار ديگر او كتاب التفسير است ۴ كه ابن عقده (م 333 ق) به دو واسطه از آن روايت مى كند . ۵ در واقع ، بخش عمده كتاب عبد اللّه بن مُسكان ، درباره حلال و حرام ، از كتاب مبوّب حلبى بوده كه ابن مسكان ، نكاتى را به آن افزوده است . ۶
4 . جامع ۷ يا اصل ، عبيد اللّه بن على بن ابى شعبة حلبى (م 148 ق) ، بزرگ خاندان آل ابى شعبه ۸ و از شخصيت هاى برجسته كوفه در ميانه قرن دوم كه به سبب روابط تجارى با حلب ، نسبت حلبى داشتند . ۹ گفته اند اين اثر ، نخستين كتاب فقهى منظّم و جامع است كه در شيعه تأليف شده ۱۰ و داراى ابواب مختلف فقهى بوده است . ۱۱ اين كتاب ، از زمره مصنّفات به شمار مى رود و اطلاق اصل ، به جهت اعتماد به آن و نيز عرضه بر امام صادق عليه السلام و تمجيد آن حضرت بوده است . ۱۲

1.همان جا .

2.الذريعة ، ج ۲ ، ص ۱۵۹ .

3.معجم رجال الحديث ، ج ۲۴ ، ص ۱۰۱ .

4.رجال النجاشى ، ص ۳۲۵ .

5.الذريعة ، ج ۴ ، ص ۲۴۰ .

6.رجال النجاشى ، ص ۲۱۴ .

7.مستدركات علم رجال الحديث ، ج ۸ ، ص ۳۶۹ .

8.الفوائد الرجالية ، ج ۱ ، ص ۲۲۰ .

9.رجال النجاشى ، ص ۲۳۰ .

10.رجال البرقى ، ص ۲۳ .

11.رجال النجاشى ، ص ۳۶۶. نجاشى در توصيف كتاب محمّد بن عبد اللّه بن عمرو مى گويد: «له نسخة تشبه كتاب الحلبى مبوّبة كبيرة» .

12.الفهرست ، طوسى ، ص ۱۷۴؛ الذريعة ، ج ۲۶ ، ص ۴۸ .

صفحه از 46