جامع‏‌نويسان پيش از كليني - صفحه 13

قاضى نعمان ، از آن ، با عنوان «جامع حلبى» يا «الكتاب المعروف بالجامع» ياد مى كند و تمامى آن را در الايضاح آورده است . ۱ رايج ترين نسخه آن را ابن ابى عمير از حمّاد بن عثمان ، از مؤلّف ، روايت كرده است . ۲ اين كتاب تا دوره هاى متأخّرتر ، در دسترس بوده و نزديك به هزار روايت از آن در كتب اربعه ، نقل گرديده است . ۳
گفتنى است كه جمعى از اماميه در مَيّافارِقين (شهرى كهن در بين النهرين ، نزديك ديار بكر) از شريف مرتضى (م 436 ق) پرسيدند كه در مسائل شرعى ، به كدام يك از اين كتب استناد كنند : رساله على بن الحسين بن موسى بن بابويه ، كتاب شلمغانى يا جامع حلبى؟ او در پاسخ گفت : «كتب ابن بابويه و حلبى را بايد بر كتاب شلمغانى ترجيح داد» . ۴
5 . الجامع ، ۵ معمر بن راشد صنعانى بصرى (م 153 يا 150 ق) ، ۶ از ياران امام صادق عليه السلام . ۷ وى اوّلين كسى است كه در يمن ، به تأليف و تصنيف پرداخت ۸ و از جمله نويسندگان مغازى نيز به شمار مى رود . ۹ از راويان او ، عبد الرزاق صنعانى و فضل بن دكين هستند . ۱۰ برخى درباره امامى بودن او تشكيك كرده و او را از رجال عامّه دانسته اند . ۱۱ با اين حال ، وصف روشنى از شرح حال و كتب وى در

1.ميراث مكتوب شيعه ، ص ۴۴۷ .

2.الفهرست ، طوسى ، ص ۱۷۴؛ رجال النجاشى ، ص ۲۳۱ .

3.ميراث مكتوب شيعه ، ص ۴۴۸ .

4.جوابات المسائل الميافارقيات ، ص ۲۷۹ (رسائل الشريف المرتضى ، المجموعة الاُولى) .

5.الفائق فى رواة و أصحاب الإمام الصادق عليه السلام ، ج ۳ ، ص ۲۷۸ .

6.الطبقات الكبرى ، ج ۵ ، ص ۵۴۶ .

7.رجال الطوسى ، ص ۳۰۷ .

8.تذكرة الحفّاظ ، ج ۱ ، ص ۱۹۱ .

9.مستدركات علم رجال الحديث ، ج ۷ ، ص ۴۶۴ .

10.قاموس الرجال ، ج ۱۰ ، ص ۱۷۴ .

صفحه از 46