جامع‏‌نويسان پيش از كليني - صفحه 14

دست نيست .
6 . كتاب فى الحلال و الحرام ، مسعدة بن زياد ربعى (زنده در ميانه قرن دوم) ، از راويان موثّق امام صادق عليه السلام . اين كتاب ، به صورت موضوعى در ابواب فقه نوشته شده و عبد اللّه بن جعفر حميرى ، از طريق هارون بن مسلم ، آن را نقل كرده است . ۱ شيخ آقا بزرگ تهرانى ، اين كتاب را همان «اصل» مسعدة بن زياد معرفى مى نمايد ۲ و ابن طاووس از آن ، با عنوان «كتاب» ياد مى كند . ۳
7 . الجامع فى الفقه ، حسن بن صالح بن حىّ (م 168 ق) ، از اعلام زيديه و فقيه و متكلّم برجسته كوفه . وى معاصر چهار امام شيعه (امام باقر ، امام صادق ، امام كاظم ، امام رضا عليهم السلام ) بوده ۴ و علّامه حلى ، او را از اصحاب امام باقر عليه السلام برشمرده است . ۵ شيخ طوسى ، حديث او را از طريق حسن بن محبوب دريافت كرده است ؛ ولى رواياتى از ابن حىّ به نقل از صادقين عليهماالسلاميافت مى شود كه به طرقى غير از حسن بن محبوب ، روايت شده است . ۶ اهل سنّت ، او را ثقه دانسته و حديثش را پذيرفته اند . ۷
از متقدّمان ، ابن نديم ، تنها كسى است كه به جامع ابن حىّ اشاره كرده ۸ و در منابع شيعى ، وى را از صاحبان اصول برشمرده است ؛ ۹ امّا چنانچه سيّد محسن امين ،

1.رجال النجاشى ، ص ۴۱۵ .

2.الذريعة ، ج ۲ ، ص ۱۶۶ .

3.كتاب خانه ابن طاووس ، ص ۲۰۵ .

4.أعيان الشيعة ، ج ۵ ، ص ۱۱۹ .

5.خلاصة الأقوال ، ص ۳۳۷ .

6.ر . ك : ميراث مكتوب شيعه ، ص ۳۱۳ .

7.سير أعلام النبلاء ، ج ۷ ، ص ۳۶۷ . براى آگاهى بيشتر درباره شخصيت ابن حىّ ، ر . ك : اعيان الشيعة ، ج ۵ ، ص ۱۱۹ ـ ۱۲۳ .

8.الفهرست ، ابن نديم ، ص ۲۲۷ .

9.ر . ك . الفهرست ، طوسى ، ص ۱۰۰؛ معالم العلماء ، ص ۷۰ .

صفحه از 46