جامع‏‌نويسان پيش از كليني - صفحه 18

عقلى ، به نقد روايات جرح پرداخته و در نتيجه ، همه را مخدوش شمرده است . ۱ از اين رو ، با اطمينان مى توان گفت كه يونس بن عبد الرحمان ، راوى ثقه و جليل القدر و يكى از اصحاب اجماع است ۲ كه روايات او مورد تأييد است . ۳
چنين به نظر مى رسد كه روايات ذمّ درباره يونس ، تا حدى با داستان مقاومت وى در مقابل جريان واقفه ، سازگار باشد ؛ چرا كه آنان ، زمانى كه از همراه ساختن يونس با خود نوميد شدند ، او را به باد تكفير و تفسيق گرفتند يا آن كه اين روايات را در زمان امام هفتم رواج دادند تا چهره يونس بن عبد الرحمان را مخدوش نمايند . ۴ شايد يكى ديگر از دلايلى كه يونس بن عبد الرحمان ، مورد انتقاد قمّيان قرار گرفته ، انتساب فرقه اى از غُلات به نام «يونسيه» به وى باشد ۵ كه به دليل موضعگيرى شديد محدّثان قم در برابر انديشه هاى غاليان ، يونس بن عبد الرحمان نيز مورد هجمه انتقادات آنان قرار گرفته باشد . ۶ شايد بتوان نگارش كتاب الرد على الغلات را نشانى از همراهى وى با قمّيان و هم رأيى او با آنان دانست .
اگرچه اين محدّث را بدان سبب كه بخشى از فعاليت او در قم بوده است ، قمى شمرده اند ، ۷ امّا از منظر آرا و انديشه هايش ، از محدّثان مكتب عقل گراى بغداد به شمار مى آيد . اگر بهره گيرى از استدلال هاى عقلى در مناظرات كلامى را يكى از ويژگى هاى مكتب حديثى بغداد به شمار آوريم ، بايد يونس بن عبد الرحمان را كه از

1.اختيار معرفة الرجال ، ج ۲ ، ص ۷۸۸ .

2.همان ، ص ۸۳۰ .

3.رجال الطوسى ، ص ۳۳۶ ؛ خلاصة الأقوال ، ص ۲۹۷ .

4.«تحقيق درباره كتاب كافى» ، نامه آستان قدس ، ش ۷ ، ص ۱۷ .

5.الأنساب ، ج ۵ ، ص ۷۱۱؛ الملل و النحل ، ج ۱ ، ص ۱۸۸ . درباره رد اين اتهام ر.ك : الغدير ، ج ۳ ، ص ۱۴۲ .

6.براى آگاهى از نمونه هاى برخورد قمى ها با غاليان يا راويان احاديث غلو آميز ، ر . ك : مكتب حديثى قم ، ص ۳۸۶ به بعد .

7.اختيار معرفة الرجال ، ج ۲ ، ص ۷۷۹ .

صفحه از 46