چهره هاى بارز اين مناظرات ^۱ و از شاگردان متكلّم معروف هشام بن حكم بوده است ، از محدّثان عقل گراى بغداد به حساب آورد .
بنا بر اين ، مقابله حديث گرايان قم ، با آرا و انديشه هاى وى مى تواند نشانى از گرايش يونس ، به مسائل عقلى باشد . افزون بر آن ، نگارش كتاب اختلاف الحديث و علل الحديث از سوى يونس بن عبد الرحمان ، خود مى تواند حاكى از مبارزه علمى او با قشرى نگرى قمّيان و پذيرش احاديث صحيح و سقيم از سوى آنان باشد .
از نشانه هاى عظمت شخصيت علمى يونس بن عبد الرحمان ، كتاب ها و تصنيفاتى است كه او از خود به جاى گذاشته است . به طورى كه فضل بن شاذان ، درباره او بر اين باور است كه بالغ بر يك هزار كتاب در ردّ مخالفان شيعه ، تأليف كرده است . ^۲ اگرچه اين رأى ، اندكى مبالغه آميز به نظر مى رسد ، امّا به هر روى ، از تلاش گسترده اين محدّث بزرگ در عرصه فقه و حديث حكايت دارد . برخى از آثار او عبارت اند از : كتاب الشرايع ، كتاب السهو ، الأدب ، الزكاة ، جوامع الآثار ، فضل القرآن ، كتاب النكاح ، الحدود ، الصلوة ، العلل الكبير ، اختلاف الحديث ، الردّ على الغلات ، كتاب يوم و ليلة . ^۳
درباره كتاب اخير ، ابوهاشم جعفرى (از ياران برجسته امامان) ، مى گويد : كتاب يوم و ليلة يونس بن عبد الرحمان را نزد امام عسكرى عليه السلام بردم . حضرت به دقّت در تمام كتاب نگاه كرد و تا آخر آن را ورق زد و فرمود : «آنچه در اين كتاب است ، دين من و دين پدرانم است ؛ تمام اين كتاب ، حقّ و حقيقت است» . ^۴
از جمله آثار ديگر او افزون بر جامع ياد شده ، جوامع ديگرى نظير جامع الآثار و جامع الصغير است . البته چنان كه كلبرگ يادآور شده ، ظاهراً شرح حال نويسان ، الجامع الصغير