شيخ طوسى ، كتاب نوادر الحكمة را كه شامل بيست و دو كتاب و اغلب در موضوعات فقهى است ، از آثار او بر مى شمرد . ۱ نجاشى در توصيف اين كتاب مى نويسد :
نوادر الحكمة كتابى نيك و بزرگ است . قمى ها آن را با عنوان «دبّة شبيب» مى شناسند ... . در قم ، شخصى بوده به نام شبيب . اين شخص ، ظرفى چندخانه داشته و هر نوع روغنى كه مردم مى خواسته اند ، از آن ظرف به آنان مى داده است . ۲
نگاشته ديگرى كه ابن نديم به آن اشاره مى كند ، كتاب الجامع است كه آن نيز شامل ابوابى در فقه است ؛ ۳ امّا آقابزرگ طهرانى چنين حدس زده كه كتاب الجامع همان نوادر الحكمة اشعرى است ۴ و نقل ابن طاووس از آن ، به واسطه كتاب المرشد شيخ صدوق است . ۵
به هر حال ، مسلّم است كه وى كتابى در ابواب فقهى داشته و آن ، از منابع كتاب من لايحضره الفقيه بوده است . نمونه هاى ديگرى از روايات او در كتب ديگرى نظير إعلام الورى ، مختصر بصائر الدرجات و ... آمده است . ۶
27 . الجامع الكبير فى الفقه ، ابراهيم بن محمّد بن سعيد بن هلال بن عاصم بن سعد بن مسعود الثقفى (م 283 ق) ، مورّخ ، محدّث ، مفسّر و فقيه امامى . نياى چهارم وى ، سعد بن مسعود ، عموى مختار ثقفى ، از جانب اميرمؤمنان عليه السلام والى مدائن بوده است .
1.الفهرست ، ابن نديم ، ص ۲۷۷ .
2.الذريعة ، ج ۵ ، ص ۲۹ .
3.الفهرست ، طوسى ، ص ۲۲۱ .
4.رجال النجاشى ، ص ۳۴۸ ـ ۳۴۹ . گفتنى است كه «دبّه» ، ظرفى شيشه اى است كه در آن ، روغن نگهدارى مى كنند (المعجم الوسيط ، ذيل ماده دبّ) .
5.إقبال الأعمال ، ج ۳ ، ص ۲۶۳ .
6.ر .ك : كتاب خانه ابن طاووس ، ص ۳۲۳ و ۳۲۴ .
