2. عدم امكان نفى مذهب به طوركامل

نويسنده تلاش مى كند مذهب را به طور كامل نفى كند. اين كار ، نه ممكن و نه مفيد است. پيدايش مذهب در اديان ، زاييده برداشت افراد از دين است و از آنجايى كه انسان ها ، در فهم و برداشت و نيز علايق ، اختلاف دارند ، نمى توانند يك نوع و يك شكل بينديشند . بنا بر اين ، در فهم كلام الهى دچار برداشت هاى مختلف مى گردند و هر كس ، برداشت خود را درست مى داند و نتيجه آن ، پيدايش گرايش هاى گوناگون و به تبع موجب تولّد مذاهب مختلف مى شود. وجود مذاهب در يك دين ، در صورتى كه اصل گفتمان بين خود را باور داشته باشند، هيچ زيانى ندارد و بلكه مفيد هم هست ؛ چون باعث تبادل افكار و انديشه ها و در نتيجه ، رشد فكرى بشر مى گردد. اختلاف مذاهب ، در صورتى زيان بار است كه پيروان آن ، به جاى گفتگو به هم تهمت بزنند و يك ديگر را تخريب كنند. به نظر مى رسد ، تندروى هايى كه از سوى پاره اى از پيروان مذاهب در باره مذاهب ديگر در جامعه اسلامى انجام يافته و مى يابد ، نويسنده را به اين واداشته كه صورت مسئله را حذف كند و مخالفت خود را با اصل وجود مذهب در بين مسلمانان ، اعلام بدارد.

3. لزوم رعايت اعتدال

يكى از آموزه هاى بسيار مهم وارزشمند اسلام آن است كه انسان در باره همه و حتّى دشمنانش هم عدالت را رعايت كند و از جاده اعتدال بيرون نرود. قرآن ، صريحا مى گويد : «دشمنى قومى ، موجب نگردد كه عدالت نورزيد بلكه عدالت بورزيد كه عدالت ، به تقوا نزديك تر است». ^۱ آنچه كه موجب مى گردد انسان ها به بى تقوايى كشانده شوند، خروج از عدالت و ميانه روى است ؛ زيرا وقتى فردى به افراط و يا تفريط كشيده شد ، تلاش مى كند به هر وسيله ممكن خواست خود را به كرسى بنشاند ، در نتيجه ، تقوا و مراعات حقّ را كم كم كنار مى گذارد و دست به هر كارى مى زند. آقاى برقعى ، در اين نقد ، دقيقا به همين آفت گرفتار شده است. وى هنگامى كه به نقد روايات الكافى مى پردازد ، همه توان خود را به كار مى گيرد كه براى روايت ، ايرادى پيدا كند و در اين راه ، حتّى بديهى ترين اصول را زير پا مى گزارد. وى ، در جرح و تعديل ها ، هرگز در پى ديدن تعديل هايى كه در مورد فردى نقل شده ، نمى بيند ، امّا كوچك ترين اشاره اى كه در باره جرح فردى پيدا كند آن را چندين برابر اصل آن نشان مى دهد. و اگر در موردى ، جرحى پيدا نكند ، خود به ابداع جرح دست مى يازد و اين ، نهايت بى انصافى و خروج از جاده عدالت است.