روش‏‌شناسي كليني در الكافي - صفحه 505

براى آشنايى بيشتر با اين ملاك در حلّ تعارض روايات، به دو نمونه از احاديث اشاره مى كنيم:
يك . مسئله قرائت «بسم اللّه الرحمان الرحيم» در نماز و نيز كيفيت اداى آن بر مردم مشتبه شده بود، لذا امام صادق عليه السلام رسما به جهر «بسم اللّه ...» در تمامى نمازها اقدام نمود و صفوان جمال در اين باره مى گويد:
مدتى پشت سر امام صادق عليه السلام نماز گزاردم. آن حضرت در نمازهايى كه حمد و سوره آن آشكار نبود (ظهر و عصر) نيز «بسم اللّه ...» را بلند قرائت مى فرمود. ۱
دو . در مورد كيفيت وضو، بكير بن أعين از امام باقر عليه السلام روايت كرده كه فرمود: «آيا كيفيت وضوى پيامبر صلى الله عليه و آله را براى شما بازگو نمايم؟» .
آن گاه با دست راست، مشتى آب برگرفت و صورت خود را شست، سپس با دست چپ، مشتى آب برگرفت و دست راست خود را شست. پس از آن با دست راست، مشتى آب برگرفت و دست چپ را شست. آن گاه ازترىِ مانده دست ها، سر و دو پاى خود را مسح كشيد. ۲

4. توجّه به اجمال و تبيين در حديث

كلينى، گاه احاديث وارده در يك موضوع را با هدف ابهام زدايى، گرد هم آورده است؛ زيرا احاديث مربوط به يك مسئله، از جهت اجمال و تبيين، مطلق و مقيد و... يكسان نيستند. برخى از روايات، به قدرى مجمل و مبهم هستند كه مقصود معصوم عليه السلام ، براى مخاطب درك شدنى نيست، در حالى كه اگر در كنار ديگر روايات مربوط لحاظ شود، مشكل ابهام روايت برطرف مى شود.
كلينى، در ابواب متعددى از الكافى، احاديث متّحد الموضوع را آورده و پرده از

1.همان، ج ۴، ص ۳۱۵ .

2.همان، ص ۲۴ .

صفحه از 515