با اين بيان مى توان گفت كه يكى از انگيزه هاى كلينى، فقدان كتابى جامع در فنون دانش دينى است؛ زيرا در آثارى كه در عصر كلينى رقم خورده ـ كه مهم ترين آنها را آقا بزرگ تهرانى فهرست كرده ـ ، عمدتا فراتر از موضوعات فقهى نيست. ^۱
علاوه بر اين، وجود معضلات فكرى ـ كه در آغاز بحث اشاره شد ـ ، مهم ترين انگيزه نگارش كتاب به شمار مى آيد. جعل حديث، پس از عصر صادقين عليهماالسلام افزايش مى يابد و بيش از همه، از تشعّبات فرقه اى و مذهبى سرچشمه مى گيرد، به طورى كه سيصد هزار حديث در ميان جامعه شيعى انتشار يافت. كلينى، با تحمّل رنج فراوان، طى بيست سال متمادى، به جمع آورى روايات مى پردازد و بر اساس درخواستى كه شده، هر روايتى را نمى آورد و بر اساس نگرش خود، صحيح ترين روايات را بر مى گزيند و كتابى جامع كه پيراسته از تهافت ها، تناقض ها و ناهمگونى هاست، سامان مى بخشد.

«الكافى» در نگاه عالمان

كتاب شريف الكافى، از زمان نگارش تا كنون، شگفتى علما و متفكّران را برانگيخته و آنها سخن هايى بس بزرگ درباره آن گفته اند. شيخ مفيد ـ كه قدرى از حيات كلينى را درك كرده ـ ، درباره اش چنين مى گويد:
الكافى كلينى، از بزرگ ترين و سودمندترين كتب شيعه است. ^۲
ميرزا حسين نورى، پس از نقل گفتار شيخ مفيد، مى نويسد:
الكافى، سودمندترين كتاب به شمار مى آيد؛ زيرا جامع اصول، فروع، اخلاق، موعظه و ديگر موضوعات است. بزرگ ترين محسوب مى شود، زيرا داراى اعتبار و اعتماد خاصى است. كلينى، اصول اربعمئه را كه در عصر وى موجود بود، جمع آورى كرد. ^۳