محمّد امين استرآبادى مى گويد:
مكرر از علما و مشايخ اماميه شنيده ايم، كتابى هم رديف و همسنگ كتاب الكافى، تحرير نشده است. ^۱
آية اللّه سيد حسن صدر، ويژگى هاى كتاب الكافى را بدين سان رقم زده است: الكافى، در زمان وكلا و نوّاب خاص امام عصر عليه السلام تدوين شده؛ جامع فنون علوم الهى، اعم از اصول، فروع و... به شمار مى آيد؛ حاصل بيست سال تلاش علمى محدّثى بزرگ است؛ مشتمل بر ثلاثيات است ؛ يعنى رواياتى كه با سه واسطه به امام على عليه السلام مى رسد؛ التزام مؤلّف به ذكر سلسله سند، از ديگر ويژگى هاى آن است.
عُقلا براى ارزيابى گفتار، هم از شيوه نقد سند بهره مى گيرند و هم بر نقد محتوا، تأكيد دارند و هر دو شيوه را با هم مورد توجّه قرار مى دهند. شرع مقدّس نيز روش عقل را امضا كرده و روش مستقلى در اين باب، تأسيس ننموده است.
به نظر مى رسد كه كلينى، نخستين محدّثى باشد كه در تأليف كتاب الكافى، علاوه بر سندشناسى و توجّه به حال راويان، براى اثبات صدور حديث، به متن شناسى نيز پرداخته است.

شيوه سندگذارى كلينى در «الكافى»

سند، در علم الحديث، اهميت و جايگاه خاصى دارد. محدّثان نيز به اين مهم ، توجّه نموده و دانسته اند كه به حديث بدون سند، نمى توان اعتماد كرد. از اين ميان، بيش از همه، كلينى در زمينه سندگذارى، همّت گماشته و جز موارد اندكى، احاديث را به صورت مسند آورده است. او اين چگونگى را بدين صورت سامان بخشيده است:

الف . اختلاف طرق

كلينى، گاهى يك روايت را با طرق مختلف آورده است كه مى تواند در رساندن