زرارة بن اعين و... را در بخش هايى از الكافى مى توان يافت كه مجال طرح آنها در اين مقال نمى گنجد.
2. بيان وجوه مختلف خبر
برخى روايات، داراى وجوه متعدّد بوده و تمامى آن وجوه نيز وجه معتبرى دارند. در اين صورت، مى توان به صحّت تمامى وجوه، حكم نمود. حال، اگر به روايات متعارضى برخورد كنيم كه وجوه متعدّد داشته و هر يك را بتوان به وجهى راجح حمل نمود، بدين ترتيب، تعارض ظاهرى مرتفع، و جمع اخبار، ميسور مى شود.
كلينى نيز در بعضى موارد، اين گونه به حلّ تعارض مى پردازد.
در كتاب صوم، روايتى نقل مى كند مبنى بر روزه گرفتن پيامبر صلى الله عليه و آله در ماه شعبان، و سپس رواياتى مى آورد كه پيامبر و نيز ائمّه عليهم السلام هيچ يك، ماه شعبان را روزه نمى گرفته اند. وى بعد از نقل اين روايات به ظاهر متعارض مى نويسد:
اين كه رواياتى، سيره پيامبر صلى الله عليه و آله و ائمّه عليهم السلام را نفى روزه دارى در ماه شعبان دانسته، بدان علّت است كه گروهى روزه اين ماه را همانند ماه رمضان واجب دانسته اند؛ لذا روايت، روزه را با عنوان واجب، نفى مى كند. پس روزه آنها در ماه شعبان، عملى مستحبّى تلقّى مى شود. ۱
البته كلينى، در همه موارد، به حلّ تعارض نمى پردازد. مواردى مى توان يافت كه روايات ظاهرا متعارض را بدون دادن راه كارى، نقل نموده است، از جمله، رواياتى دال بر جواز جويدن غذا توسّط مادر روزه دار براى طفل خود و نيز چشيدن غذا توسط آشپز روزه دار، و روايتى هم از امام صادق عليه السلام مبنى بر مجاز ندانستن چشيدن غذا توسّط روزه دار، نقل مى كند. ۲
چنان كه ملاحظه مى شود، هيچ اظهارنظرى در مورد اين روايات ننموده و به نقل
1.همان، ج ۴، ص ۹۰ ـ ۹۱، ح ۵ و ۶ .
2.همان، ص ۱۱۴ ـ ۱۱۵ .
