د . نقاط اشتراك دو نويسنده
مشتركات ثقة الاسلام كلينى و شيخ صدوق، فراوان است. از اين منظر، قرابت و نزديكى كتاب هاى آنها ، امرى طبيعى مى نمايد. برخى از مشتركات آنها از اين قرار است:
1. حوزه حديثى
اين دو عالم بزرگوار، دانش آموخته حوزه حديثى قم بوده اند. ۱ مكتب حديثى قم، به سبب وجود محيط اجتماعى خالص شيعى، داراى ويژگى هايى خاص در ميراثدارى حديث، گزارش آن ، شيوه استنتاج از حديث و ... بوده است. طبيعى است كه بسيارى از اين ويژگى ها، در دانش آموختگان اين حوزه حديثى، جلوه و بروز يافته است.
2. قرابت زمانى
هر دو نويسنده، در قرن چهارم و در دورانى نزديك به هم زيسته اند. ارتحال شيخ صدوق، با فاصله اى 52 ساله از رحلت ثقة الاسلام كلينى بوده است. از ديدگاه شناخت طبقات، شيخ صدوق را با قدرى تسامح مى توان در طبقه پسين ثقة الاسلام كلينى قرار داد. ۲
قرابت و نزديكى زمانى، سبب نزديك تر بودن سؤالات، شبهات و نظريه پردازى ها مى گردد. بنا بر اين، نگارش اين دو عالم شيعى، در پى پاسخ به نيازهايى مشابه و قريب به يكديگر بوده است.
1.بيش از نود درصد از احاديث كتاب الكافى، به نقل از محدّثان و اساتيد قم است. اين نكته، بيانگر آن است كه ثقة الاسلام كلينى، دانش آموخته رسمى مكتب حديثى قم بوده است.
2.گفتنى است كه شيخ صدوق، به گونه مستقيم و بى واسطه، از ثقة الاسلام كلينى، نقل روايت نمى كند ؛ ر ولى از پدر خود كه هم دوره كلينى است، به گونه بى واسطه، روايات فراوانى نقل كرده است.
