كاوشي در باره تبويب الكافي - صفحه 118

2 . تفاوت ها

يك . فيض ، «ابواب التوحيد» را با «كتاب العقل و العلم» در يك كتاب آورده است ؛ ولى در الكافى «كتاب التوحيد» ، خود ، كتابى جداگانه است.
دو . وى باب هاى «كتاب الحجّة» و «كتاب الإيمان و الكفر» را به چند بخش كلّى تقسيم كرده است.
براى نمونه ، در «كتاب الحجّة» چند باب كلّى بدين شكل ديده مى شود: «ابواب وجوب الحجّة و معرفته و كونه مبتلىً و مبتلى به» كه بسيارى از باب هاى مربوط به وجوب اطاعت از امامان عليهم السلام را در زير اين نام كلّى آورده است؛ «أبواب العهود بالحجج و النصوص عليهم صلوات اللّه عليهم» كه در زير اين عنوان باب هاى الكافى درباره اين كه امامت ، پيمانى الهى است و نصوص امامت هر يك از امامان عليهم السلام و شرايط روزگار غيبت و... را آورده اند؛ «ابواب خصائص الحجج و فضائلهم عليهم السلام » كه بسيارى از باب هاى درباره فضايل و مناقب اهل بيت عليهم السلام در الكافى در اين جا جاى دارند.
وى در بخش «ابواب بدو خلق الحجج و مواليدهم و مكارمهم عليهم السلام » ، احاديث درباره ميلاد و زندگانى امامان عليهم السلام را آورده است. تقريبا بيشتر احاديث «أبواب التاريخ» الكافى ـ جز چند باب پايانى كه درباره خمس و انفال است ـ در اين بخش قرار دارند. نيز بسيارى از احاديث باب «نكت و نتف من التنزيل فى الولاية» و باب پس از آن ، در اين جا جاى مى گيرند .
در «كتاب الإيمان و الكفر» نيز همين شيوه ديده مى شود. اين شيوه را ـ بدون در نظر گرفتن برخى خرده هاى جزئى اى كه ممكن است بر آن وارد باشد ـ مى توان از امتيازات تبويب الوافى بر الكافى در بخش غير فقهى دانست ؛ زيرا اين گونه دسته بندى ، از پراكندگى و جزيره اى بودن چينش ابوابْ جلوگيرى مى كند و انسجامى نسبى را ميان ابوابى كه كنار هم جاى گرفته اند ، برقرار مى سازد و اين نكته ، نقش مهمى در فهم كامل تر و منسجم تر از احاديث دارد.
سه . فيض ، «كتاب الصلاة و الدعاء و القرآن» را يك كتاب به شمار آورده است ، در حالى كه در الكافى ، هر يك از اين سه نام، خود يك كتاب جدايند.
تفاوت هاى ديگرى نيز ميان چينش اين دو كتاب به چشم مى خورد كه از يادكرد آن خوددارى مى كنيم و به جهت محدوديت اين نوشتار ، سخن را درباره ديگر كتاب هاى الوافى و مقايسه آن با الكافى نمى گسترانيم و به همين اندازه ، بسنده مى كنيم.

صفحه از 158