د . وجود باب هاى بى عنوان
در فروع الكافى ، نزديك به 36 باب بدون عنوان به چشم مى خورد. گرچه برخى از شارحان الكافى تلاش كرده اند حكمت هايى براى جداسازى اين گونه ابواب از ديگر باب ها و بايستگى اختصاص يك باب جداگانه به آنها مطرح كنند ، ۱ ولى به هر روى ، وجود باب هاى بى عنوان به خودى خود در يك كتاب حديثى ، چندان مطلوب نيست. ۲
ه . يادآورى و اصلاح
برخى از نويسندگان ، يكى از اشكال هاى تبويب الكافى را اين دانسته اند كه كلينى در كتاب فروع ، به مسائلى پرداخته كه با احكام فقهى ارتباطى ندارند و به تاريخ يا آداب و... نزديك اند . از اين رو گفته اند بهتر بود كه كلينى اين گونه روايات را (مانند روايت هاى مربوط به داستان اصحاب فيل و يا تاريخ كعبه) در روضه الكافى كه مناسب اين موضوعات است ، مى آورد. ۳
اين سخن ، درست نيست ؛ زيرا پيش تر توضيح داديم كه هدف اصلى كلينى در فروع ، گرچه بيان احكام فقهى است ، ولى وى در اين جا نيز جامع نگرى را پيش چشم داشته و به ديگر سخن ، خود را موظّف مى ديده كه اطّلاعاتى درباره تاريخ يا مسائل مرتبط با آن موضوع فقهى ، به خواننده الكافى ارائه دهد تا از اين طريق ، ديدگاه او درباره آن موضوع ، همه جانبه تر ، و نگاه وى به آن مسئله و اهميت و پيشينه و جايگاه آن در فرهنگ يا جهان بينى دينى ، ژرف تر و جامع تر باشد. پس بر اين مبنا ، جاى ياد كرد احاديثى كه با تاريخ كعبه در جاهليت و پيش از اسلام و رخدادهايى كه بر آن گذشته ، پيوند دارد ، درست در همين جاى كنونى (يعنى آغاز «كتاب الحج») است و نه در روضه الكافى. قضا را اگر كلينى اين ابواب را در اين جا نمى آورد ، با مبناى پيش گفته ناسازگار بود و جاى خرده گيرى داشت ؛ از اين رو ، يادكرد چنين ابوابى در فروع ـ واژگونه آنچه پنداشته اند ـ خروج متن از موضوع كتاب نيست.
1.مانند علّامه مجلسى در چند جاى از مرآة العقول (ج ۲، ص ۲۲۷ و ج ۸، ص ۱۰۶) .
2.براى آگاهى بيشتر ، ر . ك : الشيخ الكلينى البغدادى وكتابه الكافى، ص ۲۵۹.
3.ر . ك : همان ، ص ۲۶۰.
