د . كتاب الإيمان و الكفر
در اين جا نكات مهمّ «كتاب الإيمان و الكفر» را بيان مى كنيم :
1 . ارتباط منطقى در چينش باب ها
گفتيم كه رسالت اصلى اين كتاب ، تبيين جايگاه عمل و آراستگى به فضايل و پيراستگى از زشتى ها در شخصيت ايمانىِ مؤمن است ؛ ولى پيش از آن بايد روشن كرد كه طاعات و معاصى ، در كدام گستره تأثير دارند؟ ايمان يا اسلام؟ به ديگر سخن ، آيا عمل به نيكى ها و آراستگى به آنها از اركان و بنيان هاى اسلام است يا ايمان؟ براى پاسخ به اين پرسش بايد مفهوم اسلام و ايمان را روشن كرد و از اركان و مقوّمات هر يك سخن گفت. از سوى ديگر ، به هنگام تبيين اركان اسلام و ايمان بايد به اين نكته توجّه كرد كه گرايش به ايمان ، در چارچوب هستى شناسى اى كه احاديث اهل بيت عليهم السلام بر مى نمايند ، ريشه اى فطرى دارند. براى اثبات اين مطلب نيز بايد يك گام به عقب رفت و چگونگى آفرينش انسان ها را شناخت تا بتوان دريافت كه خداوند ، چگونه همه مردمان را در آغاز آفرينش ، به بستر توحيد ، رهنمون شده است .
بنا بر اين اگر «كتاب الإيمان و الكفر» را در يك روند معكوس ، از پايان به آغاز بنگريم و عناوين ابواب را بررسى كنيم و از خود بپرسيم كه : «اين دسته از ابواب ، با دسته پيشين ، چه ارتباط و پيوندى دارند» و «چرا كلينى ، اين دسته را پيش از آن دسته جاى داده است ؟» ، آن گاه تحليل پيش گفته مى تواند چرايىِ اين گونه چينش ابواب را روشن سازد.
روند چينش ابواب كتاب الإيمان را بر پايه تحليل بالا مى توان با جدول زير نيز توضيح داد:
