5 . جابه جايى ابواب

در مواردى كلينى ، برخى ابواب را در كتابى گنجانده و شيخ طوسى ، همان باب يا ابواب را در كتابى ديگر. طبيعى است كه بررسى گسترده اين موارد و قضاوت درباره اين كه كدام تبويب درست است ، مقالتى ديگر مى خواهد. ما در اين جا تنها يك نمونه را يادآور مى شويم. كلينى ، «باب الفطرة» را در «كتاب الصيام» ^۱ گنجانده و شيخ طوسى ، آن را در «كتاب الزكاة» ^۲ جاى داده است. از نظر موضوعى ، گرچه «فطرة» ، زيرمجموعه زكات و گونه اى از آن است ، ولى از نگاه كاربردى ، مكلّفان را در بحث روزه ، به شناخت فطره ، حاجت مى افتد و از اين زاويه مى توان گفت كه بهتر است موضوع فطره را در بحث روزه مطرح كرد. پيش از شيخ طوسى، صدوق رحمه الله نيز در كتاب من لا يحضره الفقيه ، اين موضوع را در «كتاب الصوم» گنجانده بود. ^۳ به نظر مى آيد المقنعة ، نخستين كتاب فقهى موجود است كه اين موضوع را در «كتاب الزكاة» آورده است ^۴ و احتمالاً شيخ طوسى در اين جا از تبويب المقنعة ، اثر پذيرفته است.