مقدّمه
به منظور شناخت بهتر و بيشتر كتاب شريف الكافى، اثر معروف و ماندگار شيخ اقدم، محمّد بن يعقوب كلينى رازى (م 328 ق) به عنوان مقدمه بايد بدانيم كه: چنان كه از تاريخ مذهب جعفرى و سير و سرگذشت علمى ـ سياسى اين مذهب به دست آمده است، تقدّم، توسعه، پيشرفت و شكوفايى مذهب شيعه، عمدتا در دوران امامت امام صادق عليه السلام حاصل گرديده كه دلايل آن، عبارت است از: ضعف پايانى خلافت بنى مروان در شام؛ ضعف بدوى خلافت بنى عباس در عراق؛ تعارض ميان اين دو دوران ضعيف و سست و كشمكش ميان شام و عراق؛ ۱ دورى حجاز و بخصوص مدينه از دو مركز متعارض ياد شده و وجود امام صادق عليه السلام در مدينه، دور از منازعات سياسى؛ طول عمر امام صادق عليه السلام و اشتهار علم و دانش بى كران وى به عنوان شيخ الأئمّه ؛ اهتمام جدّى امام ششم به بسط علم و معرفت و نشر علوم الهى؛ هجرت دانشجويان و دانش پويان فراوان از مكّه ، شام، طائف، كوفه، بصره، يمن و... به سمت مدينه طيّبه، جهت تلمّذ و استفاده از اقيانوس بى كران علم جعفر بن محمّد عليه السلام ۲ و در نتيجه، تبديل مدينه، به يك حوزه علميه عظيم جوشان و توفنده، به مركزيت و محوريّت بيت شريف وحى و عصمت، و رهبرى علمى و معنوى امام صادق عليه السلام تا آن جا كه مذهب شيعه، به عنوان «مذهب جعفرى» شهرت پيدا كرد.
پيش از دوران رهبرى امام صادق عليه السلام حدودا بيش از چهار هزار نفر از اقطار مختلف اسلامى، به محضر امامان شيعه بخصوص امام صادق عليه السلام شتافتند و به مقدار ممكن و ميسور خود، تلمّذ كردند، علم فرا گرفتند، معارف اسلامى و انسانى آموختند
1.. الذريعة ، ج ۲، ص ۱۳۱؛ و نيز ر.ك: ديگر كتب مربوط به زندگانى امام صادق عليه السلام و مصادر مربوط به تدوين حديث.
2.. كتب شرح احوال امام صادق مانند: الإمام الصادق والمذاهب الأربعة، الامام الصادق مظفر، الامام جعفر الصادق دراسات و أبحاث، ص ۱۲.
