بر اين اساس، دانشمندان بزرگوار مذهب اهل بيت عليهم السلام ، احساس وظيفه نمودند كه مرورى عالمانه و كارشناسانه بر روايات شيعه بنمايند، حشو و زوايد را بزدايند، جعليات و مجعولات را حذف كنند، روايات مطمئن و صحيح را در اختيار مردم بگذارند، ابهامات و ترديدها را برطرف سازند، اخبار و منقولات ائمه اطهار عليهم السلام را مرتّب و مدوّن نمايند، آنها را به شكل موضوعى تنظيم كنند و در حد امكان، اولويت ها و درجه بندى ها را هم مورد نظر قرار دهند. بزرگ ترين و مشهورترين دانشمندى كه به اين مهم، قيام و اقدام نمود، مرحوم كلينى رازى، صاحب كتاب الكافى بود.
كلينى كيست؟
شيخ جليل القدر، عظيم الشأن و رئيس فقهاى اماميه در عصر خود، از اكابر زهّاد و عبّاد و از عالمان عميق الفكر، محدّث ثقه و حجّت عدل و از برجستگان اهل فقه و علم، ابو جعفر محمد بن يعقوب بن اسحاق كلينى رازى بغدادى (م 328 يا 329 ه) در بغداد. ۱
مرحوم كلينى، داراى آثار، بركات، تأليفات، مشايخ و شاگردانى است كه حاكى از عظمت مقام علمى، عملى و اجتماعى اوست. اين موارد، در كتب تاريخ و تراجم و رجال، ضبط گرديده است. ۲ چنان كه همه رجال نويسان و ترجمه نگاران (حتى بزرگانى از عالمان اهل سنّت و جماعت)، مرحوم كلينى را به عظمت علمى و معنوى و به وثاقت و تقوا و عدالت و حتى به مجدّد مذهب شيعه بودن در قرن
1.. ر.ك: الكافى، به كوشش: حسين على محفوظ، مقدمه؛ رجال النجاشى؛ الفهرست، طوسى؛ خلاصة الأقوال، علّامه حلّى؛ كشف المحجّة، سيد ابن طاووس؛ الكامل فى التاريخ، ابن أثير، ج ۸ ، ص ۱۲۸؛ لسان الميزان، ج ۵ ، ص ۴۳۳.
2.. ر.ك : رجال النجاشى؛ كشف المحجّة، سيد بن طاووس؛ خلاصة الأقوال، علّامه حلّى؛ رجال ابن داوود؛ الفهرست، طوسى؛ رجال الطوسى.
