بررسي ويژگي‏هاي كتاب الكافي و روش كليني در آن - صفحه 472

و...) را جداگانه مورد بررسى قرار داده، ۱ تا آن جا كه به نظر مى رسد اين، نخستين مصدر معتبر و منبع معتمدى است كه ابواب و احكام شرعى را تدوين و تبويب و تنظيم نموده است.

امتياز دهم

برخى از فضلاى معاصر مى گويند: الكافى، جزو جليل ترين منابع حديثى و اسلامى است؛ زيرا مشتمل است بر روايات فراوان و گوناگون در هر يك از معارف، عقايد، اخلاق، آداب، فقه و... به علاوه، احتمال روايات جعل شده در اين كتاب، به وسيله خود مؤلف آن، منتفى شده و احتمال خدشه در متون روايات و اسناد آنها ـ كه معمولاً از جهت سهو يا غفلت و يا جهل و عدم مهارت مؤلف روى مى دهد ـ در اين كتاب، منتفى است.
رواياتى كه در الكافى، به سبب اصطلاح سندى، «ضعيف» به شمار مى روند، بخش عظيمى از آنها مبدل و معنون به صحّت و اعتبار مى گردد كه يا به سبب وجود اسنادى ديگر كه براى آنها در كتاب من لا يحضره الفقيه و التهذيب و الاستبصار و بعضى كتب صدوق و غير آن است و يا به دليل مطابقت با عقل و يا به اين دليل كه مربوط به اصول عقايد هستند كه خبر واحد در آنها كفايت نمى كند، هر چند سند آنها صحيح باشد و يا اخلاق و آداب اند و يا مشتمل بر قرائنى هستند كه موجب اطمينان به صدورشان از معصوم عليه السلام است. بنابراين، در اين كتاب، رواياتى كه از هيچ راهى قابل استناد نباشند، بسيار كم و نادر خواهند بود. به همين دليل، از سخن محدّث نورى كه در خاتمه مستدرك الوسائل فرموده: «بيش از نصف اخبار الكافى، ضعيف و غير جايز العمل اند، مگر پس از انجبار به عمل اصحاب»، دغدغه اى به خود راه مده... . ۲

1.. تذكرة العلماء ، ص ۱۶۱ و ۲۰۳ .

2.. ر. ك : بحوث فى علم الرجال، ص ۱۷۸ ـ ۱۷۹.

صفحه از 488