بررسي ويژگي‏هاي كتاب الكافي و روش كليني در آن - صفحه 477

سه. صحّت و ضعف، خود، يك امر اجتهادى است و امكان دارد روايتى از نظر يك فقيه، صحيح و از نظر فقيه ديگر، ضعيف باشد و بالعكس. حال اينان ضعيف را بر اساس چه اجتهادى، تفسير و تعريف مى كنند؟
چهار. ضعف بويژه، امرى نسبى است و اين، در كلمات شيخ طوسى مشهود است. دو روايت، هر دو واجد شرايط حجيت هستند، ليكن چون در كنار يكديگر باشند و يا رو در روى يكديگر واقع شوند، يكى قوى تر از ديگرى است كه آن غير اقوى را در مقابل اقوى، ضعيف مى نامند. آيا واقعا اين ضعيف است؟
پنج. از دير زمان، مسئله وجود روايت صحيح و ضعيف (طبق يكى از واژه هاى ياد شده) در احاديث الكافى، مطرح بوده است و مطلب تازه و تحفه اى نيست. به موارد زير بنگريد:
1. مرحوم تنكابنى، در قصص العلماء مى گويد :
عدد اخبار كتاب الكافى، شانزده هزار و 199 حديث است. صحيح آن، به اصطلاح متأخّرين (دقت شود) پنج هزار و 72 حديث؛ حسان، 144 حديث؛ موثّقات هزار و 116 حديث؛ قوى، 302 حديث و ضعاف، نه هزار و 485 حديث است . ۱
البته جمع اين ارقام، معادل شانزده هزار و 199 روايت است.
2. مرحوم علّامه تهرانى در الذريعة مى فرمايد :
الكافى فى الحديث... مشتمل على 34 كتابا و 326 بابا و احاديثه حصرت فى 16000 حديث. الصحيح 5072، الحسن 144، الموثّق 178، القوى 302، الضعيف 9485 و مائة و تسعة و تسعين حديثا أزيد من جميع صحاح الست. ۲
البته در اين كلام، مشخّص نگرديده كه اين 199 حديث، مشمول كدام اصطلاح است. ضمنا مجموع اين عدد، به پانزده هزار و 380 روايت مى رسد و هيچ يك از اين

1.. قصص العلماء، ص ۳۸۰ .

2.. الذريعة، ج ۱۷، ص ۲۴۵.

صفحه از 488