بررسي ويژگي‏هاي كتاب الكافي و روش كليني در آن - صفحه 482

بسيارى از عالمان بزرگ مذهب، به دليل گرانى و يا كمبود وسائل نوشتارى و يا رعايت حجم كتاب و يا وضوح مطلب و اعتبار نزد خودشان و يا... اسناد كتاب خود را ذكر نكرده اند، مانند نهج البلاغه، تحف العقول، الاحتجاج، مكارم الأخلاق و... .
حتى امام خمينى رحمه الله ۱ و برخى شاگردان مكتب اجتهادى ايشان، بخشى از روايات مرسله كتاب من لا يحضره الفقيه را معتبر و قوى مى دانند و بدانها عمل مى كنند حتّى آن رواياتى كه محذوف السند است؛ ليكن مرحوم صدوق، آن را به صورت قطعى، به معصوم اسناد مى دهد (مثلاً: قال رسول اللّه ، قال ابو عبد اللّه و...) و مى گويد: ما اكنون ميان عالمان بزرگ شيعه، گروه اخبارى ها را داريم كه از علماى بزرگ بوده و در علوم عقلى و نقلى، تخصّص داشته اند و تك تكِ روايات الكافى را معتبر و قطعى الصدور دانسته، بدانها عمل مى كرده اند. لذا اين مشرب، يعنى اعتبار احاديث الكافى، واجد حجّيت بودن و از شرايط خبر ثقه و يا موثوق الصدور برخوردار بودن، نظريه مقبول و معتبرى به نظر مى رسد.
اضافه بر اين، تا آن جا كه اطلاع داريم، حدود چهل شرح بر كتاب الكافى، نوشته شده و در حدود سى تعليقه و حاشيه و چندين ترجمه از آن، به زبان هاى گوناگون و چند تلخيص و اختصار از اين كتاب در دست داريم. از تاريخ تأليف و عصر كلينى تاكنون، همه به نظر احترام به كلّ كتاب الكافى و به نظر اعتقاد و اعتبار به مجموع (من حيث المجموع) اين اثر شريف نگريسته اند.

نتيجه نهايى

مرحوم كلينى، بزرگ ترين خدمت علمى و عملى را به مذهب شيعه تقديم داشته، بزرگ ترين عالمان مذهب، با بهترين ديدگاه در طول تاريخ، به اين كتاب نگريسته اند.

1.. ر.ك: تأليفات و يا تقريرات فقهى و اصولى امام خمينى رحمه الله، بويژه دو كتاب التعادل و الترجيح، و الإجتهاد والتّقليد.

صفحه از 488