المستدرک علی الصحیحین ـ منبع عاشوراپژوهی

از منابع کهن اهل سنت که بخشی از آن به بیان ویژگیهای حضرت سیدالشهدا(ع) پرداخته است.

منبع: دانشنامه امام حسین(ع)، ج ۱، ص ۶۹

ابو عبد اللّه محمّد بن عبد اللّه شافعی (۳۲۱ ـ ۴۰۵ ق)، از محدّثان بزرگ و پر تألیف اهل سنّت در قرن چهارم هجری است. او از کودکی به علم آموزی و فراگیری حدیث پرداخت و از حدود هزار استاد، حدیث شنید و محدّثان بزرگی مانند: دارقُطْنی، ابن ابی الفوارس، ابو بکر بیهقی و ابو القاسم قشیری، از او حدیث نقل کرده اند. عالمان رجال و حدیث، مانند: ابو بکر خطیب، ابو حازم عبدویی و عبد الغافر، او را ثقه و بزرگ عصر خود و عالم و صالح، اما متمایل به تشیع، معرّفی کرده اند، هر چند درست تر، آن است که بگوییم این به دلیل محبّت وی به اهل بیت علیهم السلام و دشمنی اش با معاویه و خاندان اُموی بوده است.

کتاب مشهور حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین است. او کوشید که احادیث صحیح (با معیار صحّت در نزد بخاری و مسلم) را در کتاب خود بیاورد. این تلاش حاکم، از سوی عالمان اهل سنّت، قبول عام و تام نیافت؛ امّا عالمان متعدّدی، بخش قابل توجّهی از احادیث مستدرک را هم وزن احادیث صحیحین خوانده اند.[۱]البته ما به شیوه معمول خود، احادیث مستدرک را با احادیث، اسناد و قرینه های متناسب، می سنجیم و از رهگذر گردآوری همه متون و اسناد، به درستی و یا نادرستی هر حدیث، حکم داده، از آن استفاده می کنیم.

گفتنی است که حاکم در دو بخش، فضایل مشترک امام حسن(ع) و امام حسین(ع) و نیز فضایل اختصاصی امام حسین(ع) را آورده و به ویژگی ها و خصوصیات ایشان پرداخته است.

[۱]. براى آگاهى بيشتر، ر . ك: سير أعلام النبلاء: ج ۱۷ ص ۱۶۲ ـ ۱۷۷ ش ۱۰۰، كشف الظنون: ج ۲ ص ۵۵۰ .