هجرى تا زمان ظهور امام غايب به امر الهى ، اصطلاحا دوره «غيبت كبرا» ^۱ ناميده مى شود. شيعيان دوازده امامى ، كلينى و كتاب او را بسيار باارزش و قابل اطمينان به شمار مى آورند ؛ چرا كه وى در دوره اى زندگى مى كرده است كه هنوز ، دسترس به آخرين فرد از امامان ، ممكن بوده است. اين امامان ، در نگاه مؤمنان ، جانشينان برحقّ پيامبر صلى الله عليه و آله و وارثان و مفسّران سنّت او به ^۲

مفهوم اصطلاح «حديث» در منابع شيعه دوازده امامى

بررسى پيش زمينه هاى تاريخى فعّاليت هاى پژوهشى كلينى ، ما را به نكات مهم ديگرى ، از جمله ، مفهوم اصطلاح «حديث» در تفكّر شيعه دوازده امامى ، ره نمون مى كند. بايد به اين نكته توجّه داشته باشيم كه در تفكّر شيعى ، به طور عام ، و در مذهب دوازده امامى ، به طور خاص ، حديث ، تنها به فعل، سخن، تقرير، عادت و خُلق و خوى شخص پيامبر صلى الله عليه و آله اطلاق نمى گردد ؛ بلكه اساسا اصطلاح حديث ، هر آنچه را كه مرتبط با فاطمه عليهاالسلام ، تنها دختر بازمانده از پيامبر خدا ، و على بن ابى طالب عليه السلام ، همسر فاطمه و پسر عموى پيامبر خدا باشد ، يعنى كسى كه بعد از پيامبر صلى الله عليه و آله ، نخستين امام به شمار مى آيد، شامل مى شود. گذشته از اين ، اصطلاح حديث ، شامل سخنان ، رفتار و اعمال يازده جانشين على عليه السلام ، يعنى امامانى است كه از خاندان او هستند و يكى پس از ديگرى به دنبال او آمده اند و مهدى ، آخرين آنهاست . البته خود امامان ، بر اين باور نيستند كه وحىِ جديدى را دريافت مى كنند ؛ بلكه آنان ، سنّت نبوى و قرآن را تفسير مى كنند. بنا بر اين ، در مقايسه با پيامبر خدا ، آنان تنها