كليني و نخستين گزيده‏‌هاي حديثي شيعه دوازده‌‏امامي - صفحه 321

به نظر مى رسد كه او قصد داشته است با اين توضيحات ، احاديث را براى خودشان در معرض گفتگو و بحث قرار دهد. اين ، نكته جالبى است ؛ زيرا مى تواند در خواننده ، اين باور را ايجاد كند كه كلينى ، با رويكرد تحليلى مستدلگرا ، مخالفت نموده است، ليكن سعى كرده ام با جستجو و ارائه مدارك و ادلّه اى از احاديث ، نشان دهم كه اين برداشت استنتاجى ، نادرست و شتاب زده است . ۱ در اين موضوع خاص ، به اصول ، يعنى بخش نخست مجموعه الكافى اشاره خواهد شد . در حقيقت ، جايگاه كلينى و الكافى ، بسى فراتر از نوشته هايى است كه با هدف اثبات نقصان ارزشى الكافى تهيّه شده و تلاش محقّقانه گردآورنده آن را ناديده گرفته اند. روى هم رفته ، بخش فروع الكافى ، يازده هزار و 156 حديث ۲ را در خود جاى داده است و بر اساس 24 «كتاب» داخلى ، ترتيب يافته است.
بخش سوم مجموعه الكافى، «الروضة» نام دارد . عموما دو بخش نخست الكافى ، به ترتيب ، از احاديث مرتبط با مباحث اصول بنيادين اعتقادى، مسائل فقهى و آموزه هاى عبادى تشكيل شده اند. در مقابل ، بخش روضه ، از مطالبى چون : موعظه ها و خطابه هاى پيامبر صلى الله عليه و آله و امامان دوازده گانه شيعه ، تشكيل شده است كه ذيل هيچ يك از عناوين دو بخش نخست الكافى ، جاى نمى گرفته است. ترتيب احاديث گوناگون و متفرّق بخش روضه ، حاكى از آن است كه كلينى، ساختارى نظام مند و ويژه را در اين بخش از الكافى ، دنبال نكرده است.
محقّق هندى ، دكتر سيّد وحيد اختر ـ كسى كه همه مجموعه الكافى را به دقّت ، مورد مداقّه و موشكافى قرار داده ـ ، گفته است كه در احاديث روضه ، 636 متن با موضوعات متفاوت از همديگر ، گزارش شده است . ۳ همچنين ايشان ، تمامى

1.ر.ك : عقل گرايى و نقل گرايى در ميان فقيهان شيعى، ص ۱۵۱ ـ ۱۵۴ ؛ فرهنگ كلامى شيعه، هووارد، (چاپ انتشارات دانشگاه كمبريج) ، ص ۲۳ ـ ۲۷ .

2.نخستين متفكّران شيعه دوازده امامى، ص ۲۰ .

3.همان، ص ۲۱ .

صفحه از 348