كليني و نخستين گزيده‏‌هاي حديثي شيعه دوازده‌‏امامي - صفحه 322

احاديث اين مجموعه را شانزده هزار و 199 حديث ، شمارش كرده است ۱ كه پس از كسر موارد تكرارى، پانزده هزار و 176 حديث ، باقى مانده است كه نسبت به مجموعه هاى حديثى ديگر، احاديث بسيارى را در بر دارد . براى مثال ، در مقايسه با صحيح البخارى كه نهايتا هفت هزار و 275 حديث را در خود جا داده است يا پس از كسر مواردى كه بيش از يك بار در اين مجموعه نقل شده ، شامل حدود چهار هزار حديث است . ۲

روش برخورد كلينى با احاديث ، بر اساس مطالب موجود در مقدّمه او بر «الكافى»

كلينى ، در مقدّمه اش بر الكافى ، انگيزه هايى كه وى را به گردآورى اين مجموعه ، وا داشته، بيان نموده است. از جمله آنها اين است كه تدوين الكافى، به احتمال فراوان ، بر اساس درخواست فردى از پيروان شيعى او بوده است. كلينى به شرايطى اشاره مى كند كه همكيشان او با مشكلاتى در فهم درست احاديث به ظاهر متناقض با يكديگر ، رو به رو شده بودند. اين روايات ، در لابه لاى كتاب هاى مختلف با سند و اعتبار مشكوك، نقل شده بودند . ۳ اين نكته ، گذشته از اشاره ياد شده ، بيانگر مفهومى واقعى در ارزيابى تاريخىِ مناسب از موقعيت شيعه اثنا عشريه در دوره كلينى از نگاه اوست كه با خلأى تفسيرى از ناحيه عالمان معتبر نسبت به اين نوع احاديث ، مواجه بودند. عالمان شيعه دوازده امامى ، در مناطق وسيعى از جهان اسلام ، پراكنده بودند . ۴ افزون بر اين ، كلينى از كميابى كتاب هاى معتبرى كه شامل همه شاخه هاى متنوّع معرفت دينى باشد ، افسوس مى خورد . ۵ مفهوم سخن او نزد ما روشن است . وى به مجموعه هاى حديثى

1.همان، ص ۱۳ .

2.تصانيف الشيعة ، ج ۱۳، ص ۹۵.

3.الكافى، ج ۱، ص ۱۷.

4.همان، ص ۱۷ و ۱۸ .

5.همان، ص ۱۸.

صفحه از 348