با اين دستور ، تنها تعداد كمى از روايات را مى توانيم تشخيص بدهيم و درباره ديگر روايات ، راهى روشن تر و محتاط تر از اين نمى دانيم كه علم به آنها را به خودِ امام رد كنيم و دستور آسانى را كه در اين باره فرموده است ، بپذيريم: به هر كدام از دو حديث كه گردن نهيد ، بر شما جايز است. ^۱

مشخّصات برجسته بخش نخست اصول «الكافى»: عقل و اوصاف آن

اكنون قصد داريم به بخش نخست اصول الكافى بپردازيم كه بلافاصله پس از مقدّمه كلينى آمده است. در كتاب كلينى ، چند ويژگىِ برجسته ، نمود خاصّى دارند. به نظر مى رسد سخنان كلينى در بخش پايانى مقدّمه ايشان بر الكافى، در روشن ساختن نگرش او در پاسداشت جايگاه و كاربرد شايسته عقل ، كاملاً مناسب و درخور توجّه باشد. او خود گفته است:
من ، اين تصنيف را با كتاب عقل و فضايل علم و بلندىِ درجه آن و ارجمندىِ دانشمندان ، و كاستى مقام جهل و بى ارزش بودن جاهلان ، شروع مى كنم ؛ زيرا عقل ، محورى است كه همه مدار شرع ، بر آن است و سود و زيان ، و ثواب و عِقاب ، متوجّه اوست . ^۲ در اين جا بايد بر اين نكته تأكيد كنم كه حديث در نگاه شيعه دوازده امامى ، افزون بر سخنان پيامبر اسلام، سخنان گزارش شده از دختر پيامبر خدا ، فاطمه عليهاالسلام و امامان را نيز شامل مى شود. به هر حال ، براى فهم درست كار كلينى ، مهم اين است كه با توجّه به مواردى كه به روش عقل گرايى كلينى اشاره دارد ، به نظرى كه تقريبا حكايتگر و ناظر بر رويكرد اختصاصى كلينى باشد، دست يابيم . بايد ديد با توجّه به اين كه الكافى ، تنها اثر كلينى است كه به دست ما رسيده و ديگر آثارش به صورت نسخه هستند، اين مطلب ، چگونه فهميده مى شود؟