بخش ، گزارش نكرده است. در اين روش ، كلينى ، تنها احاديث متناسب و هم مفهوم را گزارش كرده است . ۱ بنا بر اين ، اين نكته بايد روشن باشد كه قصد كلينى ، طبقه بندى و نقل پياپى روايات به شكل عادى نبوده است ؛ بلكه ترجيحا تلخيصى از برخى منابع معتبرى است كه در دسترس او بوده است.
از سوى ديگر ، فراتر از مفاهيم و انديشه هاى كلامى اى كه در دوران زندگى كلينى رواج داشت، رويكرد محقّقانه و روش شايسته كلينى به عنوان يك حديث شناس برجسته و پيشتاز ، همچنان باقى مانده و از تأثير شرايط خاصِّ محيطى در امان مانده است. در آخر ، بايد بگوييم حقيقت اين است كه كلينى ، كتابش را در دوره غيبت امام زمان عليه السلام و با امكان دستيابى مستقيم وى به سفيران امام غايب (البته تنها مطابق نظريه شيعه دوازده امامى) نوشته است ؛ يعنى در شرايطى كه به قابليت اعتماد و اطمينان كار وى بيشتر مى افزايد.
ملاحظات پايانى: تأثير «الكافى» بر مجموعه هاى حديثى بعدى و جايگاه آن در فرهنگ حديثى شيعه دوازده امامى
مجموعه الكافى كلينى و به طور خاص ، بخش «الاُصول» آن ، تأثير بسيارى برنسل هاى بعدى محقّقان شيعه اثنا عشرى گذاشته است. اهمّيت نقش كتاب كلينى در مطالعه احاديث توسّط محمّد محسن تهرانى ، فهرست نگار بزرگ ايرانىِ دوره معاصر ـ كه بيشتر به عنوان «آقا بزرگ تهرانى» شناخته مى شود ـ ، مورد تأكيد قرار گرفته است. آقا بزرگ ، از 22 محقّق كه در طول چند قرن گذشته ، شرح هايى را بر الكافى نوشته اند ، ياد كرده است . ۲ بيشتر اين شرح ها در طول حكومت صفويه در ايران نوشته شده است ؛ دوره اى كه شيعه دوازده امامى ، از طرف دولت ، به عنوان مذهب رسمى ايران شناخته
1.همان جا .
2.تصانيف الشيعة، ج۱۳، ص ۹۴.
