اجتهادات و بيانات ثقة الإسلام كليني - صفحه 264

و تراجم نگاران شيعى و سنّى پنهان بماند. در شرح حال وى و مراتب دانش و خبرگى او سخن هاى فراوانى گفته شده است. يكى از محورهاى ستايش اين شخصيت بزرگ ، وجهه فقهى وى است. در ميان عالمان شيعه، شيخ طوسى يك جا از وى با عنوان «عارف بالأخبار» ۱ و در جاى ديگر «عالم بالأخبار» ۲ ستايش كرده است. همين تعبير را ابن شهر آشوب درباره وى دارد. ۳
شيخ حسين بن عبد الصمد ، پدر شيخ بهايى درباره اش نوشته است:
كان أوثق الناس فى الحديث و أنقدهم له و أعرفهم به . ۴
ميرزا عبد اللّه افندى، صاحب رياض العلماء ، وى را استاد مسلّم ميان عامّه و خاصّه شمرده كه براى هر دو گروه شيعه و سنّى ، فتوا مى داده است:
الشيخ الأقدم المسلّم بين العامّة و الخاصّة و المفتى لكلا الفريقين . ۵
چنان كه برخى كسان از عالمان عامّه نيز به اين بُعد از شخصيت وى توجّه داده اند. فيروزآبادى ، وى را از «فقهاى شيعه» شمرده است. ۶ ابن حجر عسقلانى نيز همين وصف را آورده است. ۷
زبيدى نيز با ذكر سخن فيروزآبادى به عنوان متن، افزوده است كه كلينى ، از رؤساى فاضلان شيعه در دوره مقتدر عباسى بود. ۸ طيبى، در شرح حديث معروف نبوى صلى الله عليه و آله كه خداوند در رأس هر صد سال، يك «مجدّد» براى اين امّت بر مى انگيزد،

1.الفهرست، ص ۳۹۳.

2.رجال الطوسى، ج۱، ص ۴۳۹.

3.معالم العلماء، ص ۹۹.

4.وصول الأخبار، ص ۶۹.

5.رياض العلماء، ج۷، ص۴۵.

6.القاموس المحيط، ج۴، ص ۲۶۵.

7.لسان الميزان، ج۵ ، ص ۴۹۰ (وكان من فقهاء الشيعة) .

8.تاج العروس، ج۹، ص ۳۲۲.

صفحه از 308