اجتهادات و بيانات ثقة الإسلام كليني - صفحه 281

14. امام زمان(عج)

حضرت صاحب عليه السلام ، در نيمه شعبان سال 255 ق ، متولّد شد. ۱
چنان كه ملاحظه شد ، كلينى در بيان سال رحلت، در تمام موارد ، از تعابير عام «قبض»، «توفّى» و «مضى» بهره برده است. تنها درباره امير المؤمنين عليه السلام و امام حسين عليه السلام ، به دنبال آن تصريح به قتل كرده است. اين در حالى است كه خود در باب مربوط به حضرت فاطمه عليهاالسلام ، روايت معروف «انّ فاطمة عليهاالسلامصديقة شهيدة» را ذكر كرده است. و يا در باب امام حسن مجتبى عليه السلام ، روايت سوم مربوط به مسموم ساختن حضرت توسط جعده دختر اشعث بن قيس را بازگو كرده است و اين نشان مى دهد كه كاربرد تعابير ياد شده ، در معناى عام آن به كار رفته و نه نفى شهادت.

ج . اجتهادات فقهى و فتاوا

كلينى چنان كه گفتيم ، در مواردى به اجتهاد در روايات و بيان ديدگاه فتوايى خود مى پردازد. اين كار وى وضع يكسانى ندارد. در مواردى ، به رفع تعارض ميان روايات پرداخته است. در مواردى نيز متن روايت را به صورتى اجتهادى شرح كرده . پاره اى موارد نيز به نقل مستقيم نظر فقهى خود پرداخته و در يك مورد نيز بر اساس رواياتى كه نقل كرده به جمع بندى فقهى و بيان فتوا اقدام كرده است. در اين جا ، در چند محور و با رعايت اختصار در پاره اى از موارد آن، به گزارش اين بخش از اجتهادات كلينى مى پردازيم.

1 . رفع تعارض

يك. وقت نماز مغرب

كلينى در بابى كه اختصاص به وقت نماز مغرب و عشاء داده ، دو روايت از امام

1.همان، ص ۵۱۴.

صفحه از 308