اجتهادات و بيانات ثقة الإسلام كليني - صفحه 288

در نيامده و تنها بار آن خورده شده و سال بعد دوباره بار خواهد داد. خداى عز و جل نيز به داوود وحى كرد كه داورى در اين موضوع، داورى سليمان است.
در اين روايت، ملاك تعيين مقدار خسارت ، از زبان سليمان بيان شده است ، امّا به وجه اصل مسئوليت خسارت ، تصريح نشده است. كلينى در بيان اصل علّت مسئوليت صاحب گوسفندان مى نويسد :
قال الكلينى: معنى الحديث الأوّل ، انّ الغنم لو دخلت الكرم نهاراً لم يكن على صاحب الغنم شى ء ، لأنّ لصاحب الغنم ان يسرّح غنمه بالنهار ترعى و على صاحب الكرم حفظه و على صاحب الغنم ان يربط غنمه ليلاً و لصاحب الكرم ان ينام فى بيته؛ ۱
معناى سخن اوّل سليمان اين است كه گوسفندان اگر در روز وارد باغ مى شدند ، چيزى بر عهده صاحب گوسفند نبود ؛ چون گوسفنددار حق دارد گوسفندانش را در روز رها كند ، بچرند . و بر عهده صاحب باغ است كه آن را حفظ كند و بر مالك گوسفندان است كه شب ، گوسفند خود را ببندد . و صاحب باغ ، حق دارد در خانه اش بخوابد .
اين سخن ، مفادّ چند روايت است كه درباره خسارت حيوان وارد شده است و كلينى خود سه مورد آن را در بابى كه به اين امر اختصاص داده آورده است. دو مورد آن در شرح همين موضوع قضاوت سليمان عليه السلام است ۲
كه در قرآن نيز به آن اشاره شده است. ۳

دو. برگزارى نماز ، پيش از ظهر و پس از عشا

كلينى در باب حكم نافله در وقت نماز واجب و اوقاتى كه نماز در آن برگزار نمى شود ، در روايت قابل اعتمادى از حضرت باقر عليه السلام ، آورده كه امير المؤمنين عليه السلام ،

1.الكافى، ج۱، ص ۲۷۹.

2.ر . ك : الكافى، ج۵ ، ص ۳۰۱ و ۳۰۲.

3.سوره انبياء، آيه ۷۸.

صفحه از 308