اجتهادات و بيانات ثقة الإسلام كليني - صفحه 291

است ، همان جا اظهار تلبيه كند كه رسول خدا صلى الله عليه و آله مى كرد. مجلسى نيز گفته كلينى را مبنى بر اين كه روايت ، تخيير را مى رساند ، پذيرفته و قوى مى شمارد و آن را همانند كلينى ، وجه جمع ميان روايات شمرده است. ۱

پنج. ذبح حيوان

در روايت صحيحى درباره كسى كه شمشير را به شتر يا گوسفند در غير محلّ ذبح آن زده، امّا نام خدا را زبان آورده ، آمده است كه امام صادق عليه السلام فرمود:
لا يصلح أكل ذبيحة لا تذبح من مذبحها .
كلينى ، پس از نقل روايت، توضيح داده است كه اين مربوط به جايى است كه عمداً چنين كند و از سر ناچارى نباشد، امّا اگر از باب ناچارى بوده و امر ذبح بر وى دشوار شده است ، اشكالى نخواهد داشت. ۲

3 . فتاوا

چنان كه اشاره شد ، ثقة الاسلام كلينى در چند مورد، بر اساس نصوص موجود ، بر پايه اجتهاد خود ، به بيان مفاد آن به زبان فتوا مى پردازد.

يك. ملكيت فى ء ، انفال و خمس

يكى از پرسش هاى مهم در فقه اسلامى اين است كه فى ء ، انفال و نيز خمس ، از آنِ كيست و اگر مال امام عليه السلام است ، مربوط به شخص امام است يا شخصيت امام؟
كلينى ، اين موضوع را نه در ابواب فقهى، بلكه در «كتاب الحجة» و بحثى از شئون امامت ، در آخرين باب اين بخش آورده است. وى در باب ويژه «فى ء ، انفال و تفسير خمس و حدود آن و آنچه در آن واجب است» ، 28 روايت نقل كرده ، امّا در آغاز باب ،

1.مرآة العقول، ج۱۷، ص ۲۶۳.

2.الكافى، ج۶، ص ۲۳۱.

صفحه از 308