اجتهادات و بيانات ثقة الإسلام كليني - صفحه 296

پرداخته است. ملاحظه فتاوا و متون ياد شده نشان دهنده سختگيرى آنان تا حدّ وجوب و حرمت است. برخى مذاهب، ترك مانع را گناه شمرده و عبور از برابر نمازگزار را حرام دانسته اند و از اين رو ، هم وظيفه اى الزامى براى نمازگزار تعريف كرده اند و هم براى ديگران. ۱
گويا همين فتاوا ، مايه پرسش برخى از اصحاب امامان عليهم السلام شده است. چنان كه ابن ابى يعفور از امام صادق عليه السلام پرسيد: نمازگزار ، آيا نمازش را به خاطر عبور چيزى از برابرش ، قطع مى كند؟ امام عليه السلام فرمود: نماز مؤمن را چيزى قطع نمى كند، ولى تا مى توانيد جلوگيرى كنيد:
لا يقطع صلاة المؤمن شى ء ولكن ادرؤا ما استطعتم . ۲
در روايت ديگر كه آن را نيز كلينى به دنبال اين روايت آورده ابوبصير از حضرت عليه السلام نقل كرده كه چيزى نماز را قطع نمى كند، نه حيوان و نه انسان:
لكن استتروا بشى ء فإن كان بين يديك قدر ذراع رافعاً من الأرض فقد استترت . ۳
حضرت عليه السلام ، در عين حال كه عبور حيوان يا انسان را مايه بطلان نمى داند ، دستور مى دهد كه نمازگزار ، چيزى را در مقابل خود قرار دهد. مثلاً اگر مانعى در حدّ يك ذراع در برابر نمازگزار باشد و شخص يا حيوان از پشت آن عبور كند ، كافى است. چنان كه طبق روايتى ، بلندى جهاز شتر پيامبر صلى الله عليه و آله ، يك ذراع بود و وقتى نماز مى گزارد ، آن را در برابر خود مى نهاد تا ميان وى و عابران ساتر و مانع باشد.
كلينى ، در بابى كه به اين موضوع اختصاص داده ، پس از نقل دو روايت درباره سيره پيامبر صلى الله عليه و آله در اين باره كه عصا يا جهاز شتر خود را هنگام نماز در برابر خود مى گذاشت، دو روايت ابن ابى يعفور و ابن مسكان را مى آورد و سپس مى نويسد:

1.ر . ك : الفقه على المذاهب الأربعة، ج۱، ص ۲۶۹ ـ ۲۷۳ .

2.الكافى ، ج ۳ ، ص ۲۹۶ .

3.همان جا .

صفحه از 308