رابطه علمي شيخ صدوق و مرحوم كليني - صفحه 233

و در مقبره اش در باب الكوفه، به خاك سپرده شد. ۱

3. نگاهى كوتاه به زندگانى شيخ صدوق

ولادت شيخ صدوق در حدود سال 306 و وفات ايشان به سال 381 ق، بوده است. ۲
نجاشى در باره شيخ صدوق مى نويسد:
محمّد بن على بن حسين بن موسى بن بابويه قمى، مكنّا به ابو جعفر، ساكن رى، شيخ و فقيه ما و بزرگ شيعيان در خراسان ۳ بود. آن جناب در سال 355، وارد بغداد شد و در حالى كه بسيار جوان بود، بزرگان طايفه اماميه از محضرش كسب حديث كردند و او كتاب هاى فراوانى دارد ... . شيخ ـ رضى اللّه عنه ـ در سال 381، در رى وفات يافت . ۴
شيخ طوسى نيز در باره وى مى نويسد:
محمّد بن على بن حسين بن موسى بن بابويه قمى، جليل القدر، مكنّا به ابو جعفر ،

1.الفهرست، طوسى، ص ۲۱۰ ـ ۲۱۱.

2.در مورد تاريخ ولادت شيخ صدوق ، اطّلاع دقيقى در دست نيست، مگر آن كه بنا به قرينه اى، ولادتش را بعد از سال ۳۰۶ ق، مى دانند. آن قرينه، نامه اى است كه پدر شيخ صدوق، پس از فوت نايب دوم، از طريق نايب سوم امام عصر عليه السلام به آن حضرت مى رساند و در آن از ايشان مى خواهد كه در حقّ او دعا كنند كه صاحب پسرى شود. امام عليه السلام نيز در حقّ او دعا مى كنند و برايش پيغام مى فرستند كه خداوند، پسرى مبارك و نافع به او ارزانى خواهد داشت (ر . ك: علل الشرائع، ج ۱، ص ۸) . محقّقان با توجّه به آن كه سال وفات نايب دوم و ابتداى نيابت نايب سوم ـ كه رساننده نامه پدر صدوق به امام زمان عليه السلام بوده ـ سال ۳۰۵ است ، چنين برداشت كرده اند كه ولادت آن جناب نمى تواند زودتر از سال ۳۰۶ بوده باشد. (ر . ك: همان ، ص ۵ به بعد) .

3.خراسان در اصطلاح آن روزگار ، بسيارى از مناطق ايران كنونى را شامل مى شده است .

4.رجال النجاشى ، ص ۳۸۸ ـ ۳۹۳.

صفحه از 260