محمّد حسن بن احمد مؤدِّب ؛ 10 . حسين بن ابراهيم بن احمد بن هشام مؤدّب .
البتّه مورد چهارم يعنى على بن احمد، به احتمال زياد با مورد دوم (على بن احمد بن موسى) و يا سوم (على بن احمد بن محمّد بن عمران دقّاق) ، متّحد است. در باره موارد دوم و سوم هم، برخى از بزرگان همچون مرحوم آية اللّه خويى، ادّعاى اتّحاد كرده اند. بدين ترتيب، حدّ اقل هفت تن از اساتيد شيخ صدوق، از شاگردان مرحوم كلينى بوده اند.
كامل ترين فهرست از شاگردان كلينى را محقّق معاصر ، جناب آقاى ثامر العميدى ، در كتاب الشيخ الكلينى البغدادى و كتابه الكافى ، فراهم آورده است. البتّه در تحقيق مربوط به «روايات شيخ صدوق از مرحوم كلينى» ، نام سه تن ديگر از شاگردان كلينى به دست آمد كه در فهرست مزبور نيامده است . اين افراد ، عبارت اند از: محمّد بن موسى بن متوكّل ، ابو محمّد حسن بن احمد مؤدّب ، حسين بن ابراهيم بن احمد بن هشام مؤدّب .
دو راوى نخست ، در سند دو روايت آمده اند و راوى سوم ، تنها در سند يك روايت ، ذكر شده است. ۱
14. قرينه هاى حاكى از نقل مستقيم و بدون واسطه شيخ صدوق از كلينى
آنچه در آثار موجود شيخ صدوق و نيز الفهرست شيخ طوسى و كتاب رجال النجاشى يافتيم، بر وجود نداشتن رابطه علمى مستقيم ميان صدوق و كلينى، دلالت داشت. با اين حال، در برخى آثار ديگر، قرائنى بر وجود چنين رابطه اى ديده مى شود. اين موارد در آثار شيخ مفيد، ابن مشهدى، ابن ابى جمهور احسايى، شهيد ثانى و سيّد بحر العلوم يافت مى شوند ، كه به ترتيب ذكر مى شوند:
قرينه اوّل : شيخ مفيد در رساله ذبائح أهل الكتاب ، روايتى را از مرحوم كلينى مى آورد
1.ر . ك : مقاله «روايات شيخ صدوق از مرحوم كلينى» ، روايات ۲۵ و ۳۷.
