ذکر، نام قرآن
پرسش :
«ذکر» به عنوان نام دیگر قرآن، به چه معناست؟
پاسخ :
واژۀ «ذِکر»، مصدر از فعل «ذَکَرَ» است و به معانی مختلفی مانند: یاد کردن (قلبی یا زبانی)، شرف و بزرگواری آمده است. معنای اصلی ریشۀ «ذ ک ر»، تذکّر (در برابر غفلت و فراموشی) است.
کلمۀ «ذکر» بیش از شصت بار در قرآن به کار رفته است که در بیش از بیست مورد آن،[۱]مراد، قرآن کریم است. همچنین از همین ریشه، برای اشاره به قرآن، تعبیر «ذُو الذِّکر (یادآور)»، «الذِّکریٰ (یادآوری)» و «التَّذکِرَة (یاد کردن)» نیز آمده است.[۲]
در نام گذاری قرآن به «ذکر»، جنبه های مختلفی وجود دارد، از جمله آن که قرآن، یادآور فرائض و احکام به بندگان است یا قرآن، بزرگی و شرافت است برای کسی که بِدان ایمان آوَرَد.
در روایات اهل بیت(ع) نیز گاه کلمۀ «ذکر» برای اشاره به قرآن آمده است. در دعای جوشن کبیر می خوانیم: «یا مَن کِتابُه تَذکِرَةٌ لِلمُتَّقین؛[۳]ای کسی که کتابش برای پرهیزگاران، یادآوری است».
[۱]. مانند: سورۀ آل عمران، آیۀ ۵۸؛ سورۀ انبیاء، آیۀ ۵۰؛ سورۀ حجر، آیۀ ۹؛ سورۀ یس، آیۀ ۶۹؛ سورۀ ص، آیۀ ۸۷.
[۲]. مانند: سورۀ طه، آیات ۲ و۳ و ۹۹؛ سورۀ طلاق، آیۀ ۱۰؛ سورۀ انبیاء، آیۀ ۵۰؛ سورۀ ق، آیۀ ۸؛ سورۀ مدّثّر، آیۀ ۵۴؛ سورۀ حاقّه، آیۀ ۴۸؛ سورۀ انسان، آیۀ ۲۹.
[۳]. المصباح، کفعمی، ص ۳۴۵؛ بحار الأنوار، ج ۹۴، ص ۳۹۴.
بخش پاسخ گویی پایگاه حدیث نت
