«مکاتیب الرسول»، کتابی به زبان عربی و حاوی نامه‌های پیامبر اکرم(ص) به همت انتشارات دارالحدیث منتشر شد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، «مکاتیب الرسول»، عنوان کتابی به زبان عربی حاوی مطالب و نامه‌های پیامبر(ص)، اثر علی احمدی میانجی (متوفای ۱۴۲۱ ق)، عالم شیعی و ایرانی است. موضوع کتاب، مطالب و نامه‌های پیامبر(ص) خطاب به پادشاهان، مسئولان، کارگزاران و نوشتارهایی در ارتباط با عهدنامه‌ها، قراردادها و برخی موضوعات دیگر است.
* علی احمدی میانجی (۱۳۰۶-۱۳۷۹ ش) از عالمان شیعه معاصر است. وی در حوزه‌های میانه، تبریز و قم تحصیل کرد و مجتهد شد و در حوزه علمیه قم علاوه بر تدریس دروس دوره سطح، درس اخلاق نیز می‌گفت. احمدی میانجی به تفسیر قرآن و مباحث حدیثی علاقه داشت و آثاری نیز در این موضوعات نگاشته است. وی در آثار فقهی خود به موضوعات روز جامعه نیز پرداخت. کتاب‌های «مکاتیب الرسول» و «مکاتیب الائمة» درباره نامه‌های پیامبر(ص) و ائمه و کتاب‌های «مالکیت خصوصی در اسلام و لزوم وزارت اطلاعات در حکومت اسلامی» در شمار آثار اوست. او از علمایی بود که در دوران جنگ ایران و عراق در جبهه‌ها حضور یافت و یکی از فرزندان وی نیز در طول جنگ شهید شد.
این کتاب سه جلدی در قطع وزیری است و قیمت آن هم ۹۰ هزار تومان است. علاقه‌مندان جهت تهیه این کتاب می‌توانند به سایت انتشارات دارالحدیث به نشانیwww.darolhadith.irمراجعه کنند.
مرحوم احمدى میانجى مکاتیب و نامه‌هاى پیامبر اکرم(ص) را در دو بخش, تقسیم کرده است:
اوّل, نامه‌هاى علمى‌اى که پیامبر (ص) براى امیر مؤمنان مى‌خوانده و حضرت على(ع) آنها را با خطّ مبارکش مى‌نوشته است. دوم, نامه‌هایى که در آنها سلاطین یا اُمرا و حکّام را به اسلام, دعوت کرده یا وظایف آنان را بیان داشته است. همچنین در قسمتى از این نامه‌ها, عهدنامه‌ها و قراردادها و امانت‌‌نامه‌هایى نیز دیده مى‌شود. از این قبیل, حدود ۲۵۵ نامه در کتب تواریخ, ذکر شده که فقط ۲۲۹ عدد از آنها به دست ما رسیده است.
در ادامه به بخش‌هایی در این کتاب اشاره می‌کنیم:
شروع نامه‌ها به «بسم اللّه»
نامه‌هاى رسول خدا, همگى با «بسم الله الرحمن الرحیم» شروع شدند و این, نشانه عنایت حضرت به این جمله شریف است و شاید نیز علّتش این باشد که خداى متعال, پیامبرش را به گونه‌اى تربیت کرده که قبل از هر نامى, نام او را بر زبان آورد و مقدّم بدارد و همین تربیت الهى, براى تمامى مخلوقات, سنّت قرار گیرد تا همگان, کارهاى خود را به این نام آغاز کنند. [۱] لذا رسول گرامى اسلام فرموده است: (کُلُّ أمرٍ ذى بالٍ لا یُبدَأ فیهِ بـ «بسم الله الرحمن الرحیم», فهو أبتر). [۲]
در کتب شیعه, خصوصاً کتب فقهى نیز در این باره ادلّه بسیارى نقل شده و اصولاً یکى از عقاید مذهب شیعه این است که این جمله شریف, آیه اى از آیات قرآن است و جزء سوره محسوب مى‌شود. برخلاف اهل سنّت که «بسم الله الرحمن الرحیم» را جزء سوره نمى‌دانند.
وجود الفاظ غریب در نامه‌ها
به دلیل بلاغت والایى که در کلام رسول خدا وجود داشت و همچنین به لحاظ مراوده‌اى که ایشان با اقوام مختلف و شعرایى داشتند که هر یک در فصاحت و بلاغت, یدِ طولا داشتند, وجود الفاظ فخیم یا عجیب و مشکل, امرى طبیعى بود و این, خود, دلیل بر افصح بودن پیامبر شمرده مى‌شد, به حدّى که نقل شده گاهى امیر مؤمنان, وقتى سخنان ایشان را مى‌شنید, به پیامبر(ص) مى‌گفت: «اى رسول خدا! ما همگى فرزندان یک پدریم, در حالى که مى‌بینم شما به زبان‌ها و لهجه‌هاى تمامى اقوام عرب, صحبت مى‌کنید». حضرت در پاسخ مى‌فرمود: «خداوند, مرا این گونه پرورده است و چه نیکو پرورشى است!». [۳] باید اشاره کرد که غرائب موجود در آن نامه‌ها, هیچگونه ضررى به فصاحت آنها وارد نمى‌کند; چراکه براى گیرندگان آن نامه‌ها روشن بود; گرچه امروز, دشوار به نظر برسند.
نامه‌هاى دعوت به اسلام
پس از صلح حدیبیه و بازگشت رسول خدا (ص) در ذى قعده سال ششم هجرت به مدینه و فتح و پیروزى‌اى که نصیب مسلمانان شد, فرصت خوبى براى تبلیغ دین به وجود آمد. لذا در این موقع, پیامبر(ص) نامه‌هایى به پادشاهان عرب و عجم و رئیسان قبایل و اُسقف‌هاى مسیحى و امپراتورها نوشت و همه را به اسلام, دعوت کرد. رسول خدا (ص) فرستادگان خود را به رحمت و عطوفت نصیحت و موعظه مى‌کرد که مبادا همانند حواریان, موجب تفرقه و اختلاف شوند و تبلیغاتشان عکس‌العمل بدى داشته باشد و مردم را از گرایش به اسلام باز دارد. شیوه آن بزرگوار در فرستادن نامه‌ها, پس از اتمام کار نگارش, این بود که آنها را با مُهرى که در انگشتر مبارکشان حک شده بود, مهر مى‌کرد و نامه را به شکلى مى‌بست که کسى از محتواى آن خبردار نشود. گفتند که نوشته روى مُهر, عبارت شریف «لا إله إلاّ اللّه» بوده است. در بین این نامه‌ها, دعوت نامه‌هاى شخصى نیز به چشم مى‌خورد که علاوه بر دعوت عمومى به اسلام, رسول خدا از اشخاص صاحب نفوذ نیز شخصاً دعوت به گرایش به اسلام کرده است.
نامه‌هایى که از پیامبر(ص) نزد ائمه (ع) موجود بود
احمدی میانجى در این بحث, از سه مطلب بحث کرده است: اوّل, نامه‌هایى که خود حضرت بر امیر مؤمنانْ املاء فرموده بود و امام (ع) با خطّ مبارک, آنها را نوشته بود. دوّم, نامه‌هایى که خود حضرت, نزد ائمه (ع) به امانت گذارد و سوم، نامه‌هایى که در روایات ما به عنوان حدیث از ایشان موجود است.
