آغاز نزول تدریجی قرآن

نظر مشهور مفسّران و دانشوران قرآنی، این است که اوّلین وحی و نزول قرآن، با بعثت پیامبر اسلام(ص) هم زمان بوده است. حضرت محمّد(ص)، قبل از بعثت، ماه های رجب و رمضان، از شهر مکّه و مردمانش جدا و در غار حراء به عبادت و تفکّر مشغول می شد. ۲۷ رجب با نزول آیات سورۀ علق به وسیلۀ جبرئیل، رسالت پیامبر مکرّم اسلام(ص) آغاز می شود و ایشان از سوی خداوند برای هدایت بشر، مبعوث می گردد.

تا سه سال، دعوت به دین اسلام، آشکار و عمومی نبود و در طی این مدّت که از آن به دورۀ فترت یاد می شود، وحی نازل نمی گشت. پس از این دوره، به دستور خداوند، رسالت جهانی پیامبر(ص)، با دعوت خویشاوندان آغاز شد و دوباره در مناسبت های مختلف، وحی و نزول آیات الهی شروع گردید.

بنا بر این، آغاز نزول قرآن، از همان بعثت رسول خدا(ص) بوده و پس از دورۀ فَترت، یعنی دورۀ سه سالۀ رسالت پنهانی پیامبر(ص) که وحی نازل نمی شد، نزول قرآن به صورت تدریجی ادامه می یابد.

در روایتی از امام باقر(ع) در بارۀ حکمت نزول تدریجی قرآن، چنین آمده است: «هیچ کس مدارا کننده تر از خداوند نیست. از مداراگری خداوند است که مردم را [به تدریج] از وضعیتی به وضعیت دیگری بُرد و اگر یکباره [احکام و تکالیف را] بر آنان باز می کرد، از بین می رفتند».[۱]