الإمامة و السیاسة ـ منبع عاشوراپژوهی

بخشی از این کتاب به معرفی حضرت سیدالشهدا(ع) اختصاص دارد

منبع: دانشنامه امام حسین(ع)، ج ۱، ص ۵۶ ـ ۵۷

الإمامة و السیاسة، عنوان کتابی مشهور و منسوب به ابن قُتَیبه دینَوَری است. ابو محمّد عبد اللّه بن مسلم بن قتیبه کوفی (۲۱۳ ـ ۲۷۶ ق)، از ادیبان، نویسندگان و محدّثان معروف اهل سنّت است. او از نوجوانی به بغداد آمد و نزد بزرگان علم، مانند: ابن راهویه، جاحظ، احمد بن سعید لحیانی، ابو حاتم سِجِستانی و ابو الفضل ریاشی، دانش آموخت و سپس در کنار استادی اش برای افرادی مانند: ابن مرزبان، احمد بن مروان مالکی، ابو القاسم صائغ، و در کنار مسئولیت قضایی اش در دینَوَر، کتاب هایی متعدّد نگاشت که نام ۴۷ اثر از آنها موجود است؛ امّا در انتساب کتاب الإمامة و السیاسة به او، تردید شده است. فهرست نگاران کهن (مانند ابن ندیم)، آن را جزو کتاب های او نام نبرده اند و ابن قتیبه، خود نیز به آن، اشاره نکرده است. به دیده برخی، اسلوب نگارشی آن نیز با سبْک ابن قتیبه، همنوا نیست. در این میان، ابن شُبّاط و برخی فهرست نگاران، این کتاب را از آنِ ابن قتیبه دانسته اند، در حالی که بر پایه گفته برخی محقّقان و از طریق بررسی محتوای کتاب، در می یابیم که دست کم، بخشی از آن را نمی توان نگاشته ابن قتیبه دانست.

در هر حال، کتاب به نقل رویدادهای تاریخی پس از رحلت پیامبر خدا(ص) تا روزگار مأمون عبّاسی پرداخته و مطالب مختصری را در باره واقعه عاشورا به یادگار نهاده است. گفتنی است همه این مطالب، از نظر ترتیب و دقّت تاریخی، صحیح نیستند، مثلاً واقعه حَرّه مدینه پیش از شهادت امام حسین(ع) آمده و فرمانده سپاهیان ابن زیاد، عمرو بن سعید و قاتل امام حسین(ع)، شهر بن حوشب معرّفی شده است.[۱]

[۱]. ر . ك: الإمامة و السياسة (تحقيق: على الشيرى): مقدمه محقّق؛ معرّفى و نقد منابع عاشورا:ص ۸۷ ـ ۸۹ .