ترجمهها (درست و نادرست و مبهم)
ترجمههاي درست
افراد زير در ترجمههاي خود اين فراز را درست ترجمه كردهاند و با الفاظ و عبارات گوناگون، خروج يا روان شدن نفْس (يا روح و جان) پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله و سلم را در دست يا دستان حضرت علي عليه السلام و اين كه وي نفس و جان حضرت رسول صلي الله عليه و آله و سلم را بر چهره خود كشيدند يا ماليدند، در ترجمه خود آوردهاند:
آقا ميرزايي، آيتي، افتخارزاده، انصاريان، محمدمهدي جعفري، خوانساري، دشتي، رسولي محلاتي، شرقي، شهيدي، شيرازي، فولادوند، قرشي بنابي، قزويني روغني، محمدي مقدم (و نوايي يحييزاده)، مدرس وحيد، مكارم شيرازي، مهدوي دامغاني.
ترجمههاي نادرست و مبهم
اما مترجمان زير، براي آنكه سيلان نفس و حيات رسول اكرم صلي الله عليه و آله و سلم در دستان حضرت علي عليه السلام و ماليدن آن را بر چهره، ناممكن يا بيمعنا تلقي كردهاند و يا پذيرش و توجيه آن را بسيار دشوار يافتهاند، جمله «سالت نفسه في كفّي» را شبيه مضمون «پيامبر بر روي دست من جان سپرد» ترجمه كرده و نيز در جمله «فامررتها علي وجهي»، ضمير «ها» را به جاي «نفس» به «كف دست» برگردانده و آن را به اين مضمون ترجمه كردهاند: «آن دست را ـ كه بدن پيامبر را لمس كرده بود، براي تيمن و تبرک ـ بهصورت خود كشيدم»:
انصاري قمي، ايراندوست، بهشتي، محمدتقي جعفري ۱ ، سپهر خراساني، شاهين، شريعت، عابديني مطلق، فيضالاسلام، مبشري، مجد؛ مقيمي.
بعضي ديگر، مانند معاديخواه، جمله اوّل را درست و مطابق ظاهر آن، به «سيلان جان پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم در دستان علي عليه السلام» ترجمه كرده، ولي جمله دوّم را به «كشيدن دست بر چهره» ترجمه كردهاند.
گروهي ديگر، بر خلاف دسته قبل، جمله اوّل را نادرست و بر خلاف ظاهر آن، به «جان سپردن پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم در دستان علي عليه السلام» ترجمه نموده، ولي جمله دوم را به مضمون «آن را به چهره كشيدم» ترجمه كردهاند كه هر چند از نظر ترجمه تحتاللفظي درست است، امّا معناي آن مبهم است و مشخص نيست كه ضمير «آن» به «نفس» برميگردد يا به «كف دست»؛ يعني «نفس پيامبر را بر چهره كشيدم» يا «دست خود را بر چهره كشيدم»؟ هر چند به نظر ميرسد كه مرادشان كشيدن دست بر چهره است؛ زيرا ترجمه آنان از جمله اوّل نشان ميدهد كه معتقد به جاري شدن روح پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم در دستان حضرت
1.تفسير (۲۷جلدي) مرحوم علامه جعفري در خطبه ۱۸۵ به پايان رسيده و خطبه مورد بحث را شرح نكرده است، امّا در يكي از مجلدات اين تفسير، ضمن بر شمردن فضايل علي عليه السلام، عبارت ياد شده را ذكر و اينطور ترجمه ميکند: «روح او در حالي كه من او را در دست داشتم، براي پرواز به حركت درآمد. من آن را به صورتم كشيدم» (ج۹، ص۱۵۰). در اين ترجمه مشخص نيست كه منظور از ضمير «آن»، روح پيامبر است يا دست علي عليه السلام. اما در ترجمه تکجلدي وي از تمام نهجالبلاغه ـ كه به اهتمام فرزند ايشان آقاي علي جعفري بهچاپ رسيده است ـ مراد از آن را دست علي عليه السلام ذكر ميکند: «نفس مبارک او در دست من (رو به ملكوت الهي) به جريان افتاد. در اين هنگام، دستم را براي تبرک به صورتم كشيدم» (ص۶۷۷).