سيد عبد الله شبر در نزاع اصولی و اخباری - صفحه 174

از جهت اکتفا و بسندگي عمل به يکي از آن دو است؛ همان گونه که گفتند: حسبنا کتاب الله. ۱
و بالاخره، در توضيح دليل ذکر کتاب خدا به عنوان ثقل اکبر مي‌‌نويسد:
شايد توصيف کتاب به ثقل اکبر به دليل اصل بودن آن براي قول اهل بيت عليه السلام و دليل بودن بر امامتشان و تأکيد بودن بر حجتشان باشد و يا اين که قضا و حکمت ۲ خداوند دائماً با ظهور قرآن جاري است، نه اهل بيت عليه السلام و از اين روست که امر شده که اخبار مشتبه بر قرآن عرضه گردد. ۳

ب. سنت

اعتبار احاديث

اخباريان به صحت جميع احاديث کتب اربعه حديثي امامية، ۴ بلکه غالب احاديث کتب حديثي معتقدند. ۵ آنها وجود روايات کذب را در کتب اربعه نفي مي‌‌کنند؛ زيرا اين کتب برگرفته از اصولي هستند که صاحبان آنها از نقل حديثي که به صحت آن جزم نداشتند، خودداري مي‌‌نمودند. ۶ بر خلاف عالمان اصولي که نوعاً به بررسي سندي احاديث موجود در کتب أربعه معتقدند. ۷
مرحوم شبر نه تنها روايات کتب اربعه، بلکه روايات ديگر کتب معتبر روايي را ۸ نيز مورد اعتماد و عمل به آنها را در غير موارد تعارض با دليل اقوي، واجب مي‌‌داند. بنگريد:
ما همانند اخباريان مدعي قطعي بودن اخبار و وجوب عمل به تمامي آنها نيستيم، بلکه معتقديم که عمل به اخبار کتب معتبر ـ که صاحبان آنها به صحت اخبار آنها خبر داده و بر آن شهادت داده‌اند، واجب است؛ مگر اين که به وجود معارض قوي‌تر از آن، قطع پيدا کنيم. ۹
وي رد خبر ضعيف (طبق اصطلاح جديد) را با عذر نهي قرآن از قبول خبر فاسق ۱۰ ، وهم آشکار مي‌‌داند؛ چرا که دلالت آيه مذکور بر وجوب توقف از اين جهت است که صدقِ خبر از کذبش باز شناخته شود و در صورت صدق، به مقتضاي آن عمل گردد. لذا کسي که در مورد خبر چنين شخصي تفحص نمود و راستي آن بر او آشکار شد و سپس به آن عمل نمود، ديگر در آن نهي داخل نمي‌‌شود، بويژه اين که ما پس از اِخبار محمدين ثلاث(صاحبان کتب اربعه) به صحت چنين خبري و اعتماد بر آن، خبرِ فاسق بودن آن را نمي‌‌پذيريم. افزون بر اين که صاحبان اين اصطلاح نيز خود در بسياري از موارد به مقتضاي

1.همان، ص۱۰۵.

2.در متن «حکمت» آمده است، اما اين که تصحيف «حکم» بوده باشد، بعيد به نظر نمي‌رسد.

3.همان.

4.همان، ص ۱۸۱.

5.وسائل الشيعة، ج۳۰، ص ۲۴۹ و ۲۵۱.

6.الحدائق الناظرة، بحراني، ج۱، ص۱۰.

7.درآمدي بر علم رجال، ص۸۶-۹۲.

8.المختصر النافع في علم الدراية، ص۱۱۷.

9.همان، ص۹۳.

10.سوره حجرات، آيه ۶ .

صفحه از 193