شمرده ^۱ و ضمن نقد ديدگاه صاحب حدائق ـ که اجماع را از مخترعات عامه و بدعت‌هاي آنان برشمرده است ـ مي‌‌گويد:
اجماع مصطلح نزد شيعه به معناي اتفاق جمعي که وجود معصوم عليه السلام در ميان آنها قطعي است، غير قابل انکار است. تنها دليلي که عقلاً صحيح است منکرين حجيت اجماع به آن استناد نمايند، مي‌‌تواند عدم اطلاع و علم به چنين اجماعي باشد؛ درحالي که امکان علم به آن و اطلاع از آن با طرق صحيح ثابت شده است. علاوه بر اين، ما هيچ نيازي به اثبات حجيت اجماع با اخبار مذکور نداريم، بلکه وقتي اجماع را اتفاقي همراه با قطع به وجود معصوم عليه السلام در آن دانستيم، هر آنچه بر حجيت قول معصوم عليه السلام از کتاب و سنت يا دليل عقل دلالت دارد، براي اثبات حجيت اجماع نيز کافي است. ^۲
اما او به اين جواب اجمالي بسنده ننموده و همانند ديگر اصوليان، به تفصيل دلايل صاحب حدائق را مورد مناقشه قرار داده است. ^۳ وي در جواب اخباريان ـ که دليل «خذ بما اشتهر بين أصحابک» ^۴ را دليلي براي اثبات حجيت اجماع به معناي شهرت روايي در مقام ترجيح و نه شهرت فتوايي دانسته‌اند ـ اظهار مي‌‌کند که به دليل عموميت لفظ «ما»، شهرت فتوايي نيز در اين دليل داخل است. علاوه بر اين که مجرد شهرت روايي در عموم مفهوم تعليل «لأن هذا لا ريب فيه» ^۵ داخل نمي‌‌شود؛ زيرا چه بسا روايتي مشهور بوده، اما مورد اعراض اصحاب بوده باشد که در اين صورت، عين شبهه و ريبه است. پس بايد گفت حجت حقيقي فتوا است، نه روايت به تنهايي. ^۶

د. عقل ^۷

جايگاه عقل، محوري‌ترين متغير در اختلاف ميان دو مکتب اخباري و اصولي محسوب مي‌‌شود؛ به گونه‌اي که ساير اختلافات اين دو مکتب از آن سرچشمه گرفته است. ^۸ اخباريان دليل عقل را ـ که دليلي ظني است ـ در اکثر اَشکال آن رد نموده، ^۹ معتقدند که مناط تعلق تکاليف، سماع از شرع است. ^۱۰