کاوشی در شناخت رجالی « ثابت بن دينار ابوحمزه ثمالی » - صفحه 204

از متقدّمان، نجاشي او را ثقه دانسته است. 1 از متأخران نيز علامه مجلسي وي را توثيق کرده است. 2 علامه مامقاني نيز از معاصران، پس از ذکر اقوال وي را با عبارت «ثقة ثقة» 3 ـ که تأکيد در وثاقت را مي‌رساند ـ او را توثيق و از نظر حفظ و ضبط تأييد کرده است. آية الله خويي نيز او را توثيق کرده است و طرق شيخ صدوق به وي را مردّد بين صحيح و ضعيف دانسته است. همچنين، طريق شيخ به کتاب‌هايش را ضعيف دانسته است. 4 وي 107 روايت از امام سجاد عليه السلام و امام باقر عليه السلام روايت کرده است. 5 ائمه طاهرين عليهم السلام او را ستوده‌اند. روايات ذيل بر اين امر گواه است:
الف. علي بن أبي حمزه، فرزند ايشان، از أبوبصير چنين نقل مي‌کند:
زماني که ابوحمزه مريض بود، خدمت امام جعفر صادق عليه السلام شرفياب شدم. حضرت حال ايشان را جويا شدند. من بيماري او را به اطلاع رساندم. ايشان فرمودند: «هر گاه به نزد وي بازگشتي، سلام مرا به او برسان و او را نسبت به پايان عمرش مطّلع ساز». 6 گفتم: فدايتان گردم! او مايه آرامش ما و از شيعيان شماست. فرمودند: «راست گفتي، امّا آنچه نزد ماست براي شما بهتر است». 7 پرسيدم: آيا شيعه شما با شما خواهد بود؟ فرمودند: «اگر از خدا بترسد و مراقب دستورات پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم باشد و از گناهان خودداري کند، در درجه ماست». 8
ب. راوندي در خرايج، به نقل از داود رقّي و به نقل از خودش درحديث وفد اهل خراسان، نقل مي‌کند:
داود رقّي وارد کوفه شد، شخصي را ديد که جماعتي دور او حلقه زده‌اند. سپس به طرف آنان حرکت کرد و فهميد آنان شيعه‌اند. فقهايي هستند که سخنان اهل بيت عليهم السلام را گوش فرا مي‌دهند. پس از يکي از آنان پرسيد که: شيخ شما کيست؟ گفت: ابوحمزه ثمالي است. 9
ج. در روايتي از خود او اين گونه وارد شده است:
روزي درمسجد کوفه در کنار ستون هفتم نشسته بودم. ناگاه مردي از در«کِنده» وارد شد. ديدم او از همه نيکو روي‌تر وخوش‌بوتر و لباسش پاکيزه‌تراست. عمامه‌اي

1.رجال النجاشي (أسماء مصنّفي الشيعة)، ج۱، ص۲۸۹.

2.الوجيزة في علم الرجال، ص۴۱.

3.تنقيح المقال في علم الرجال، ج۱، ص۲۳، ص۱۸۹.

4.المفيد من معجم رجال الحديث، ص۹۶.

5.همان، ص۶۹۶ .

6.البته مراد، اين نيست که ابوبصير خود، اين کار را انجام بدهد، بلکه در ديگرکتاب‌ها آمده است که حضرت فرمود: به او بگو که در سال فلان ماه فلان فوت خواهد کرد.

7.البتّه در اين باره علامه شوشتري چنين آورده است : «و ما عندالله خير الأبرار» (قاموس الرجال، ج۲، ص ۴۴۵).

8.اصحاب امام صادق عليه السلام، ص۶۱، به نقل از: رجال الکشّي (اختيار معرفه الرجال)، ص۱۷۷؛ تنقيح المقال في علم الرجال، ج ۱، ص۱۹۰؛ قاموس الرجال، ج۲، ص ۴۴۵.

9.أعيان الشيعة، ج۶، ص۱۳ـ۱۴.

صفحه از 214