نگاهی به حديث و محدثان شيعه حلب - صفحه 219

همچنين ياقوت حموي در معجم البلدان مي گويد كه مردم شهر «حمص» در جنگ صفّين از سخت ترين دشمنان علي در آن جنگ بودند، امّا پس از پايان اين جنگ ها و سپري شدن مدّتي، آنها از شيعيان غالي شدند. ۱
در تاريخ، شهرهاي ديگري هم در منطقه شامات ۲ نام برده شده است كه يا مردم آنها در دوره هايي شيعه بوده‌اند و يا آن منطقه خاستگاه بعضي از عالمان شيعه بوده است؛ شهرهايي چون بعلبک ، طرابلس شام، كرک نوح و حلب كه نوشته حاضر در باره محدثان حلب است.
اين شهر ـ كه يكي از قديمي‌ ترين شهرهاي شام به شمار مي رود ـ فراز و نشيب هاي زيادي به خود ديده است. در قرن هاي چهارم و پنجم و ششم هجري، تشيّع در اين شهر گسترش زيادي يافت و براي مدت قابل توجّهي نيز حكومت در اختيار شيعيان بوده است.
در اين دوره عالمان و محدثان بزرگي در اين شهر ظهور يافتند كه به صورت پراكنده در كتاب هاي تاريخي و رجالي از آنها ياد شده است، اما نوشته‌ا‌ي جامع كه نام محدثان و راويان اين ديار را يک‌جا جمع آوري و ثبت كرده باشد، يافت نشد.
در اين نوشتار تلاش شده با ارائه گزارشي از رجال و محدثان شيعه اين منطقه از ابتداي پيدايش تشيّع تاكنون، فهرستي نسبتاً جامع از آنها در اختيار علاقه مندان گذاشته شود.
در اين نوشتار، سعي بر اين است تمام راويان و محدثاني كه نام حلبي دارند يا از شواهد تاريخي پي به حلبي بودن آنها برده مي‌شود و نيز كساني كه از اين ديار نيستند، اما مدّتي در آنجا بوده‌اند يا در اين شهر دفن شده‌اند، گردآوري و معرفي شوند.
موقعيت جغرافيايي حلب
منطقه حلب ـ كه از نظر تقسيمات كشوري دومين استان سوريه، پس از دمشق است ـ از نظر صنعتي و جمعيتي اولين استان آن کشور به شمار مي‌رود. جمعيت اين استان، براساس سرشماري سال 2007 ميلادي تا پايان اين سال بالغ برچهار ميليون و 393 هزار نفر مي شد كه نزديک 23 درصد جمعيت كشور سوريه را تشكيل مي دهد. اين استان در شمال كشور سوريه واقع شده است. شهر حلب با فاصله حدود پنجاه كيلومتر از مرز تركيه، در منطقه مياني بين رود فرات از شرق و درياي مديترانه از غرب قرار گرفته ۳ و داراي آب و هوايي خشک ، اما پاكيزه با بارندگي متوسط است. ۴

حلب تا ظهور اسلام

حلب در لغت به معناي شير دوشيدن از گاو و گوسفند و شتر يا شير دوشيده شده است. ۵ وجه تسميه اين

1.انّ اشد الناس علي علي ـ رضي الله عنه ـ بصفّين مع معاويه كان اهل حمص، فلما انقضت تلک الحروب، و مضي تلک الزمان، صاروا من غلاة الشيعة، حتي ان في اهلها كثيراً ممن رأي مذهب النصيرية، و اصلهم الامامية الذين يسبّون السلف (معجم البلدان، ج ۲ ص ۳۰۴).

2.شامات در گذشته به كشورهاي سوريه، لبنان، اردن و فلسطين گفته مي شد.

3.الموسوعة العربية، ج۸ ص۴۷۰.

4.همان، ص۴۷۱.

5.لسان العرب، ج۱، ص۳۲۷.

صفحه از 241