شهر، آن است كه گفته‌اند حضرت ابراهيم ( گوسفندان خود را در اين ناحيه مي چرانده و روزهاي جمعه شير آنها را مي دوشيده و به فقرا و نيازمندان مي داده است كه در اين هنگام مردم مي گفتند: «حلب ابراهيم»، يعني ابراهيم شير دوشيد. ۱
اين شهر يكي از قديمي ترين شهرهاي جهان به شمار مي آيد كه تاريخ آن به سه هزار سال پيش از ميلاد بازمي گردد. ۲ اهميت آن در روزگار باستان بيشتر براي آن بود كه در مسير كاروان هاي بازرگاني از كرانه هاي مديترانه به مشرق قرار داشته است. در طول تاريخ، حکومت‌هاي گوناگوني بر اين شهر تسلط داشته‌اند؛ امپراتوري ايران، يونان و امپراتوري رم شرقي.
در سال هفدهم هجر‌ي در ادامه فتوحات مسلمانان، شهر حلب پس از چند ماه محاصره به دست ابو عبيده جراح با مصالحه فتح شد. ۳
تشيّع در شامات
مشهور است كه تشيّع در مناطق ساحلي شام به دست يار فداكار اميرالمؤمنين عليه السلام، ابوذر غفار‌ي گسترش يافت، امّا در آثار کهن اين مطلب به صراحت در هيچ جا بيان نشده است.
در دوره خليفه سوم، ابوذر غفار‌ي در مسجد پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم مي نشست و مطالبي مي گفت كه طعن بر عثمان بود. او از حقانيت اميرالمؤمنين و شايستگي او براي خلافت مسلمانان سخن مي گفت. وقتي سخنان ابوذر به گوش عثمان رسيد، او را به شام نزد معاويه فرستاد، اما ابوذر آنجا نيز در مسجد مي نشست و همان سخنان را تكرار مي كرد؛ به مناطق اطراف و روستاها مي رفت و مردم را به پيروي از اميرالمؤمنين علي عليه السلام فرا مي خواند. از اين رو معاويه او را به مدينه بازگرداند و عثمان او را به منطقه «رَبَذه» تبعيد كرد. ابوذر در آنجا بود تا در سال 32 ق، وفات كرد. ۴
همچنين، يكي ديگر از ياران خاص اميرالمؤمنين عليه السلام، يعني مالک اشتر نخعي، مدتي در شام بوده و بي ترديد، در معرفي تشيع در اين ناحيه مؤثر بوده است. وي درسال 33 ق، به دستور عثمان به حمص ۵ تبعيد شد. ۶ و بعد از جنگ جمل نيز فرماندار منطقه جزيره (مناطقي ميان دجله و فرات در جنوب عراق و شمال شام) شد. ۷
علاوه بر اين، نويسنده كتاب التأسيس لتاريخ الشيعة في لبنان و سورية تحليل جالبي براي ريشه يابي
1.معجم البلدان، ج۲، ص۲۸۲؛ الزبد و الضرب في تاريخ حلب، ص ۱۵ و ۱۶. البته و جه ديگري نيز براي نامگذاري اين شهر بيان شده كه طالبان را به منابع مذكور ارجاع مي دهيم.
2.الموسوعة العربية، ص۴۷۱.
3.فتوح البلدان، ج۱ ص۱۷۳؛ الكامل في التاريخ، ج۲، ص۴۹۵.
4.ر.ک: تاريخ اليعقوبي، ج۲ ص۱۷۱ و۱۷۲؛ سير اعلام النبلاء، ج۲، ص۵۰.
5.از شهرهاي بزرگ سوريه كه ما بين دمشق و حلب واقع شده است.
6.تاريخ الطبري، ج۴، ص۳۱۸ ـ ۳۲۶.
7.وقعة صفين، ص۱۲.
