اول مشهورتر است. ۱
اما در اصطلاح رجاليان، «حلبي»، به عنوان يكي از راويان متقدم، عبارت است از عبيد الله بن علي بن ابي شعبه حلبي. ۲
و در اصطلاح فقها «حلبي» به تقي الدين بن نجم ابوالصلاح حلبي گفته مي شود. و «حلبيان» به صيغه تثنيه، به ابو الصلاح و سيد بن زهره اطلاق مي شود. و «حلبيون» ظاهراً به دو نفر فوق، به علاوه ابن برّاج گفته مي شود، كه به آنها «شاميّون» هم اطلاق مي شود. ۳
در اين نوشتار، براي شناخت بهتر راويان، آنها به دو بخش تقسيم شده‌اند:
الف. راويان حلبي دوره حضور،
ب. راويان و محدثان پس از عصر ائمه عليهم السلام
الف. راويان حلبي دوره حضور
مهم‌ترين راويان حلبي شيعه دوره حضور ائمه معصوم عليهم السلام، همگي از خاندان ابي شعبه بوده‌اند، كه با خود ابو شعبه ده نفر هستند. ۴ اهميّت بعضي از راويان اين خاندان به دو دليل است: اول، آن كه چهار تن از آنها صاحب كتاب روايي بودند و محدّثان برجسته بعد از اين دوره، چون شيخ كليني و شيخ صدوق از اين كتاب ها بهره زيادي برده‌اند. دليل دوم، اين است كه تعداد روايات دو تن از اين راويان، يعني عبيدالله بن علي و محمد بن علي حلبي بسيار زياد است. اين دو نكته براي اعتبار راوياني كه مورد توثيق نيز هستند، بسيار حايز اهمّيت است.
اينک هر يک از اين راويان را معرفي كرده و تعداد رواياتي را كه از آنها در كتب اربعه موجود است، بر مي شماريم. ۵ ترتيب ذکر راويان نيز بر اساس کثرت روايات راويان است.
1.عبيدالله بن علي بن ابي شعبه حلبي
او يكي از مهم ترين و برجسته ترين راويان خاندان ابي شعبه است. پدرش علي و جدش ابي شعبه و برادرانش همه از راويان حديث اهل بيت عليهم السلام بودند. خاندان ابي شعبه اهل كوفه بودند، اما به دليل آن كه به حلب رفت آمد داشتند و تجارت مي كردند، به حلبي شهرت يافتند. نجاشي گفته است:
آل شعبه خاندان معروفي در كوفه هستند و جدّ آنها ابو شعبه از امام حسن و امام
1.الكني و الالقاب، ج ۲، ص ۱۸۷ و ۱۸۸.
2.همان، ص ۱۸۸، به نقل از روضات الجنات.
3.همان، ص ۱۸۸ و ۱۸۹.
4.گفتني است گرچه ابو شعبه جد اين خاندان كوفي را برخي به غلبه نام فرزندان وي «حلبي» گفته‌اند، اما نگارنده نتوانست رابطه‌اي ميان شخص او و حلب بيابد، جز آن که فرزندان و نوادگان ايشان به دليل تجارت به حلب به «حلبي» شهرت يافتند. از اين رو، معرفي ايشان صرف نظر شد.
5.اطلاعات و ارقام ذكر شده از برنامه نرم افزاري دراية النور ـ كه با استفاده از ديدگاه هاي آية الله شبيري زنجاني تهيه شده ـ به دست آمده است.
