عنوان کتاب : مُحْرِق القلوب ـ منبع غیر قابل استناد در عاشوراپژوهی

مُحْرِق القلوب ـ منبع غیر قابل استناد در عاشوراپژوهی

محرف القلوب از جمله کتاب هایی است که اگر مطلبی در مورد عاشورا در آن باشد اما در منابع پیش از آن یافت نشود، مورد پذیرش نیست.

منبع: دانشنامه امام حسین(ع)، ج ۱، ص ۱۰۰

مُحْرِقُ القلوب، نوشته ملّا مهدی نراقی (م ۱۲۰۹ ق) است. او با اقتباس از روضة الشهدا، به عرضه مطالبی دست زد که به گونه ای شورانگیز، عواطف و احساسات مردم را به سوی واقعه کربلا سوق دهد؛ امّا چون مأخذ نراقی (روضة الشهدا)، کتابی ضعیف و مخلوط از مطالب درست و نادرست بود، نوشته او نیز بر اخبار ضعیف و غیر معتبر، مشتمل گشت.

نراقی، خود به ضعیف بودن برخی گزارش های کتابش تصریح کرده[۱]و به همین جهت، مورد انتقاد برخی از عالمان پس از خود، قرار گرفته است. میرزا محمّد تنکابنی، برخی از اخبار آن را مظنون یا مقطوع الکذب دانسته[۲]و محدّث نوری با ابراز شگفتی از تألیف چنین کتابی از چنان عالم بزرگی، برخی مطالب آن را «منکر» نامیده است.[۳]

شهید مطهّری نیز نراقی را فقیه بزرگی می خواند؛ ولی او را در تاریخ عاشورا، صاحب اطّلاع نمی داند و برخی مطالب او را نقد می کند.[۴]گفتنی است انتساب این کتاب به نراقی، مشهور است و تردیدی در آن نیست؛[۵]امّا این احتمال هست که آن را در اوایل تحصیل و پیش از رسیدن به مراتب کمال علمی، نوشته باشد.

[۱]محرق القلوب: مقدّمه (نقل از: عاشوراپژوهى: ص ۴۰۶) .

[۲]قصص العلماء: ص ۱۴۶ .

[۳]لؤلؤ و مرجان: ص ۲۴۵ .

[۴]ر.ك: حماسه حسينى: ج ۱ ص ۲۸ .

[۵]ر. ك: الذريعة: ج ۴ ص ۴۶۱ ش ۲۰۵۶ و ج ۲۰ ص ۱۴۹ ش ۲۳۲۹ و ج ۲۱ ص ۳۵۹ ش ۵۴۵۲، إيضاح المكنون: ج ۲ ص ۴۴۳، هدية العارفين: ج ۲ ص ۳۵۲ .