مطالعه کتاب خرید کتاب
دانلود کتاب
عنوان کتاب : فَرائدُ السِّمْطَیْن فی فَضائل المُرْتَضی و البَتول و السِّبْطَیْن و الأئمّة مِن ذُرّیتهم(ع)
زمان پدیدآورنده:
محل نشر : بیروت
ناشر
: مؤسسة المحمودی
نوبت چاپ
:
تاریخ انتشار
: 1398 ق
تعداد جلد
:
تعداد صفحه
:
شمارگان
:
قطع :
زبان
: عربی
نوع جلد
:
رده بندی
کنگره : BP 36 /ح8ف4
شابک
:
جستجو در Lib.ir
فَرائدُ السِّمْطَیْن فی فَضائل المُرْتَضی و البَتول و السِّبْطَیْن و الأئمّة مِن ذُرّیتهم(ع)
کتابی در فضائل اهل بیت(ع)
فَرائدُ السِّمْطَیْن فی فَضائل المُرْتَضی و البَتول و السِّبْطَیْن و الأئمّة مِن ذُرّیتهم علیهم السلام، تألیف صدرالدین ابراهیم بن محمد بن مؤید جُوینی شافعی(م ۷۲۲ق)کتابی دربارۀ فضائل امام علی، فاطمه زهرا، و حسنین و دیگر ائمه علیهم السلام است که ابراهیم بن محمد جوینی در سال ۷۱۶ ق تألیف کرده است. «سِمْطْ» به معنای رشته مروارید و فَرائدُ السّمْطَین به معنای دو رشته مروارید بی‌مانند است.
نویسنده ضمن مقدمه ای مفصل در فضائل امیرمؤمنان علیه السلام، نگارش این کتاب را هدیه به برادران ایمانی و حفظ عهد یاران دینی به شمار می آورد. سپس بیان می کند که آن را در دو سمط تدوین کرده است:
سمط اول شامل فضائل امیر مؤمنان علیه السلام امام ائمه و هادی امت و کاشف کربة و غم و گرامی روز غدیر است.
نویسنده اگر چه در آغاز سمط اول نگاشته است که این سمط شامل فاتحه، خاتمه و ۷۲ باب است؛ اما چاپ موجود شامل هفتاد باب است.
فاتحه (مقدمه) سمط اول در بیان فضیلت صلوات بر محمد و آل او و شامل دو روایت است.
ابواب این سمط همه در فضائل و مناقب امامی است که دروازۀ شهر علم است یعنی امیرمؤمنان علیه السلام. در چاپهای موجود شامل هفتاد باب و ۳۲۷ روایت (چاپ علامه محمودی) و ۳۲۴ روایت (چاپ سید عبد المحسن سراوی و شیخ محمد صادق تاج) و دو روایت با عنوان حکایت عجیب و روایت غریب است.
خاتمه در نقل سخنان امیرمؤمنان علیه السلام شامل برخی از خطبه ها و نامه ها آن حضرت است. شامل ۲۶ روایت (چاپ علامه محمودی) و ۲۴ روایت (چاپ سید عبد المحسن سراوی و شیخ محمد صادق تاج) می باشد.
سمط دیگر (جلد دوم) کتاب شامل روایاتی است که از رسول خدا صلی الله علیه وآله در فضائل عترت حضرتش نقل شده، آنانکه برگزیده خدا هستند. این روایات فضائل درباره امیرمؤمنان، حضرت فاطمه زهرا و دیگر ائمه هستند که آخرینشان حضرت مهدی علیه السلام است. شایان ذکر است که از امام سوم به بعد، تنها نام امام رضا و امام زمان علیهما السلام اختصاصا آمده و نویسنده درباره دیگر ائمه به ذکر احادیثی کلی، بسنده کرده است.
این سمط نیز دارای مقدمه و ابواب و خاتمه ای کوتاه است.
نویسنده در مقدمه سمط دوم ضمن برشماری برخی از صفات و ویژگی های اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام، بخش دوم کتابش را معرفی کرده و آن را شامل ۷۲ باب دانسته که همه احادیثی اند که از سید الثقلین در فضائل مرتضی و بتول و حسنین و اهل کرامت و تقوا ... صادر شده است. خاتمه این سمط شامل تاریخ فراغت از تألیف کتاب (رجب ۷۱۶) و دعا و شکر نویسنده است.
سمط دوم در چاپهای موجود شامل ۶۱ باب و ۲۳۹ روایت (چاپ علامه محمودی) و ۵۸ بابا و ۲۲۰ روایت (چاپ سید عبد المحسن سراوی و شیخ محمد صادق تاج) است.
شیوۀ مؤلف در نقل روایات مسندگونه و نقل با سلسله اسناد و بیان جزئیات ریز روایات است، حتی زمان و مکان استماع و یا قرائت حدیث را نیز باز گفته است.
اگر چه نویسنده کتاب سنی است اما بیشتر احادیثی که نقل کرده با عقاید شیعیان سازگار و همخوان است و تفاوتی با عقاید شیعیان دربارۀ امامان ندارد؛ چنانکه در مقدمه کتاب از امام علی(ع) با واژه‌هایی مانند «وصی» و «اسدالله غالب» یاد می‌کند و ختم ولایت را با نواده صالح آن حضرت، حجت قائم می‌داند.
در میان مشایخ و اسانید این کتاب، هم دانشمندان سنی و هم عالمان شیعی وجود دارد. از علمای شیعه می توان این دو تن را نام برد: شاذان بن جبرئیل قمی (م ۶۰۰) که نام او حدود ۶۰ مورد تکرار شده و نام شیخ صدوق (م ۳۸۱) در ۳۳ روایت آمده است.
گفتنی است که اگر چه بسیاری از روایات این کتاب مطابق و موافق عقاید شیعیان است اما روایاتی نیز نقل شده است که با دیدگاه شیعه همخوانی ندارد؛ مثلا روایتی درباره عدم ایمان ابوطالب آمده و یا درباره صحابه احادیثی نقل شده که حاکی از تمجید رسول خدا(ص) از عده‌ای از صحابه است که در دیدگاه شیعیان منزلتی ندارند.
برخی نکات تاریخی نیز آمده است که باعث شده برخی از اهل سنت نتوانند نویسنده را برتابند. از آن جمله است:
بیان برخی از مصائب حضرت زهرا علیها السلام، اعتقاد به عید بودن روز غدیر خم (باب ۱۳ فی فضل صوم عید الغدیر، چاپ محمودی)، بیان عصمت ائمه علیهم السلام.(باب ۳۱ چاپ محمودی)، بیان حدیث لوح جابر و بیان نام ائمه اهل بیت علیهم السلام (باب۳۲ و ۳۴ چاپ محمودی) و بیان فضیلت زیارت ائمه(ع) و بیان زیات جامعه کبیره (باب ۳۸ چاپ محمودی).
جایگاه فرائد السمطین نزد علما
کتاب فرائد السمطین در دسترس همه دانشمندان شیعه نبوده و تعداد اندکی از علمای شیعه بدان دسترسی داشته اند. از آرزوهای علامه امینی، دستیابی به نسخه‌ای از این کتاب بوده است. علامه مجلسی به طور محدود از آن نقل می‌کند و علامه بحرانی به این کتاب توجه داشته است.
از دانشمندان اهل سنت، زرندی حنفی از آن برای تألیف کتاب نظم درر السمطین، سمهودی شافعی در جواهر العقدین و قندوزی حنفی در ینابیع المودة و دیگران به این کتاب استشهاد نموده‌اند.
شایان ذکر است که نسخه های چندی از این کتاب به دست آمده است که چاپهای موجود در تحقیق کتاب از آنها بهره گرفته اند.
تلخیص فرائد السمطین
تلخیصی از این کتاب با عنوان «ضیا‌ء العینین عن فرائد السمطین« به کوشش حبیب الله مرزوقی شمیرانی در مرکز فرهنگی انتشا‌راتی منیر تهران در سال ۱۳۸۴ (۴۰۶ صفحه دو جلد در یک مجلد) منشتر شده است.
چاپهای فرائد السمطین
- تحقیق شیخ محمد مهدی آصفی، سال ۱۳۸۳ق، نجف. این چاپ تا پایان باب ۲۷ از سمط اول است.
- تحقیق علامه شیخ محمد باقر محمودی، مؤسسة المحمودی، سال ۱۳۹۸ق، بیروت.
این چاپ در دو جلد (جلد نخست ۷۰ باب و جلد دوم ۶۱ باب) مجموعا شامل ۵۹۴ روایت است. محقق سه فهرست برای کتاب درج کرده است:
فهرست مشایخ مصنف (مردانی که از آنها در این کتاب نقل کرده است) ۱۵۱ عنوان شخص نامبرده شده است؛
فهرست مشایخ مصنف (بانوانی که از آنها در این کتاب نقل کرده است) شامل نام ۱۰ بانوست. و فهرست سوم شامل فهرست تفصیلی محتوای کتاب است. عنوان بندی های مناسب از مزایای کتاب به شمار می رود.
اساس نسخه مححق نسخه دانشگاه تهران و نسخه سید علی نقوی بوده است.
- تحقیق دکتر سید عبد المحسن عبد الله سراوی و شیخ محمد صادق تساج، وزارة الإعلام، ۲۰۰۶م، سوریه.
محققین در تصحیح این کتاب از نسخه های کتابخانه ظاهریه، کتابخانه اسد دمشق، نسخه چاپی دارلکتب المصریه، و نسخۀ چاپی زنده یاد علامه محمودی بهره گرفته اند و منقولات نویسنده در کتابهای پیشین اهل سنت همچون مستدرک حاکم نیشابوری، تاریغ بغداد خطیب بغدادی، و مناقب خوارزمی، مقتل خوارزمی، و ... نشان داده و کتاب را در یک مجلد (جلد نخست ۷۰ باب و جلد دوم ۵۸ باب) مجموعاً شامل ۵۷۰ روایت منتشر کرده اند. این چاپ همچنین شامل مقدمه ای در فضایل اهل بیت علیهم السلام از محققین کتاب است.
منابع: ویکی شیعه؛ مقدمه علامه محمودی بر تحقیق کتاب؛ سایت lib.ir
تهیه و تنظیم: عباسعلی مردی
